Soạn bài Cốm vòng| Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Cốm vòng: Chuẩn bị đọc 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Vũ Bằng

- Vũ Bằng sinh vào ngày 3 tháng 6 năm 1913 và mất vào ngày 7 tháng 4 năm 1984. Tên khai sinh của ông đầy đủ là Vũ Đăng Bằng.

- Tác giả Vũ Bằng sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Nguyên quán của ông ở huyện Bình Giang tỉnh Hải Dương.

- Ông là một nhà văn, một nhà báo nổi tiếng của Việt Nam ta với thế mạnh về truyện ngắn, bút ký và tùy bút.

- Ngoài tên chính Vũ Bằng, ông còn ký dưới tác phẩm với nhiều bút hiệu khác như Tiêu Liêu, Thiên Thư, Vạn Lý Trình, Vịt Con, Lê Tâm hay Hoàng Thị Trâm.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông có thể kể đến: Bút ký Miếng ngon Hà Nội viết năm 1960, Bút ký Miếng lạ miền Nam viết năm 1969 hay tác phẩm hồi ký Thương nhớ mười hai được ông viết năm 1972…

- Nhà văn Vũ Bằng được truy tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2007.

1.2 Tác phẩm Cốm Vòng

- Đoạn trích Cốm vòng nằm trong chương 8 của tùy bút “Món ngon Hà Nội”.

- Tùy bút “Món ngon Hà Nội” là tác phẩm giới thiệu mười lăm món đặc sản của thủ đô Hà Nội. Qua đó thể hiện tầm tình và cảm nhận của tác giả với vùng đất này.  

- Có thể chia đoạn trích theo bố cục 3 phần:

• Phần 1 Từ đầu đến “sản xuất được cốm quý” - Giới thiệu khái quát về đặc sản cốm Vòng và truyền thống để tạo ra món cốm trứ danh của người dân làng Vòng.

• Phần 2 Tiếp theo đến “tinh khiết và thơm tho lạ lùng” - Liệt kê các nguyên liệu và các công đoạn để chế biến ra đặc sản Cốm làng Vòng.

• Phần 3 Còn lại - Những tình cảm của tác giả đối với món cốm vòng. Qua đó thể hiện sự nâng niu, trân trọng của tác giả với món ăn này.

1.3 Trả lời câu hỏi chuẩn bị đọc 

Câu 1: Em đã từng ăn cốm chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về mùi vị của cốm.

Em đã từng rất nhiều lần ăn cốm rồi. Theo khẩu vị của em, cốm có vị ngọt thanh nhẹ nhàng, kết cấu dẻo kết hợp cùng mùi hương thơm thoang thoảng.

Câu 2:  Dựa vào nhan đề, em hãy dự đoán nội dung của văn bản

Chỉ cần dựa vào nhan đề, em có thể dự đoán được nội dung của tác phẩm sẽ giới thiệu về đặc sản Cốm làng Vòng hoặc quy trình sản xuất ra thức quà này.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Chân trời sáng tạo 

2. Soạn bài Cốm vòng: Trải nghiệm cùng văn bản 

2.1 Chú ý những từ tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng

Để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng tác giả đã lựa chọn những màu sắc tương phản mang lại cảm giác tôn lẫn nhau lên cùng với sự bình dị, thanh khiến mà vẫn chói lọi của hai thức quà này.

2.2 Em hình dung thế nào về hình ảnh cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán được tác giả miêu tả trong đoạn này? 

Về hình ảnh cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán, qua lời văn tác giả miêu tả em có thể hình dung được đây là một cô gái mộc mạc, giản dị mà ưa nhìn cùng với chiếc nón lá che nắng trên đầu.

2.3 Để làm ra sản phẩm cốm, cần bao nhiêu công đoạn?

Để làm ra sản phẩm cốm, cần trải qua sáu công đoạn lần lượt là: 

• Ngắt lúa

• Tuốt lúa

• Đảo trong nồi

• Xay, giã thóc

• Sàng thóc

• Hồ

3. Soạn bài Cốm vòng: Suy ngẫm và phản hồi 

3.1 Câu 1 trang 80 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn sau:

Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn là:

• Cho ra

• Thanh lịch

• Biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi

• Phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng; nhai nhỏ nhẹ

• Ngẫm nghĩ

• Tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!

• Qua những từ ngữ và hình ảnh trên, ta có thể thấy được tình cảm trân trọng, yêu thương, nâng niu từng hạt cốm trong tay. Đó còn thể hiện sự hiểu biết, am hiểu của tác giả về món Cốm vòng.

3.2 Câu 2 trang 81 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

- Tìm một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng

- Một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản là:

• Vào một ngày nào đó đầu tháng tám, đi dạo ở vùng trồng lúa, ta có thể dễ dàng cảm nhận được mùi hương ngào ngạt của lúa chín xen với chút mùi cỏ, mùi đất của quê hương. Tất cả mùi hương hòa quyện vào nhau giúp ta có cảm giác nhẹ nhõm thậm chí là phơi phới vui vẻ.

• Để thưởng thức cốm, ta cần nhai nhẹ nhàng, vừa nhai vừa nghĩ đến tính chất của từng hạt cốm với thoang thoảng mùi đòng đòng. Cốm có vị ngọt nhẹ, thanh tao như khí trời và khi ta ăn một miếng cốm sẽ có cảm giác như ở giữa những cánh đồng của cha ông ta.

- Tác dụng của các chi tiết đó là:

• Thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của tác giả một cách sinh động, trực tiếp. Qua đó người đọc có thể thấy được sự hòa quyện các hương vị của tự nhiên với nét mộc mạc nên thơ của đất trời. 

• Tất cả chúng sẽ cùng tạo cho người đọc những ấn tượng khó có thể nào quên được.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3.3 Câu 3 trang 81 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

Đọc văn bản, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà văn Vũ Bằng?

- Qua văn bản, em có thể cảm nhận được đối với tác giả Vũ Bằng, cốm không chỉ là một thức quà để thưởng thức mà còn là một món quà mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Thêm vào đó là sự khéo léo trong việc sáng tạo và trí tuệ của ông cha ta tạo ra.

- Tác giả đã chỉ ra những liên hệ giữa món cốm với tự nhiên, với văn hóa và với cả địa lý. 

- Với Vũ Bằng, cách con người đối xử với thức quà này cũng chính là cách con người đối xử với văn hóa dân tộc. Qua đó thể hiện lối sống của nhân dân Việt Nam ta.

- Em có thể cảm nhận được tâm hồn tinh tế, bay bổng mà tha thiết của nhà văn Vũ Bằng. Ông không chỉ có tình yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên mà còn có sự trân trọng với món ăn tuyệt vời mà dân dã quen thuộc của đất nước ta.

3.4 Câu 4 trang 81 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

Xác định chủ đề của văn bản. Dựa vào đâu em xác định như vậy?

- Chủ đề của văn bản là tình yêu quý, trân trọng của tác giả đối với thức quà Cốm vòng cũng như với văn hóa của dân tộc ta.

- Em có thể xác định chủ đề dựa vào từng từ ngữ, hình ảnh mà tác giả đã lựa chọn để miêu tả món cốm Vòng. Những từ ngữ biểu cảm đã trực tiếp thể hiện tình cảm nâng niu trân trọng của tác giả với thức quà này.

3.5 Câu 5 trang 81 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

Em hãy chỉ ra một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện qua văn bản

- Một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện qua văn bản:

• Chất trữ tình trong Cốm vòng đã thể hiện tình cảm say mê, yêu quý mà rất đỗi trân trong của tác giả với ẩm thực dân tộc.

• Cái tôi của tác giả cũng đã thể hiện được rõ nét tình cảm, thái độ cũng như suy nghĩ của người viết.

• Ngôn từ giản dị, thường gặp mà sống động mang theo hơi thở của đời sống hàng ngày.

3.6 Câu 6 trang 81 SGK Văn 7/1 Chân trời sáng tạo

“Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm?”. Hãy viết từ 3 đến 5 câu trình bày cách lí giải của em về câu hỏi trên

Hai câu hỏi trên như một cách nhấn mạnh về tầm quan trọng trong việc sử dụng lá sen và rơm tươi trong công đoạn đóng gói Cốm vòng. Bởi chỉ khi sử dụng lá sen tươi mới có thể giữ được nguyên vẹn hương vị của món cốm. Việc bọc Cốm vòng trong lá sen tươi sẽ giúp cho hạt cốm luôn thơm ngon, dẻo dính. Còn rơm khô có tác dụng giữ chắc gói cốm, qua đó còn thể hiện được sự bình dị, dân dã nhưng rất chắc chắn của dân ta. Chính bởi những nguyên nhân trên mà việc sử dụng lá sen tươi và rơm tươi là yếu tố quan trọng để tạo ra một gói cốm nguyên bản nhất, đầy đủ nhất và thơm ngon nhất.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Cốm vòng Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo. Để có thêm nhiều các kiến thức không chỉ với môn Văn và cả các môn học khác, các em hãy thường xuyên truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Sức hấp dẫn của truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng
• Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học
• Ôn tập trang 75