Soạn bài Đợi mẹ| SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Đợi mẹ l SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo: Phần chuẩn bị đọc

1.1 Em hãy tìm hiểu về những nét nổi bật của nhà thơ Vũ Quần Phương 

- Nhà thơ Vũ Quần Phương sinh ngày 8.9.1940, tên thật của ông là Vũ Ngọc Chúc. Ông là nhà thơ, nhà báo và nhà phê bình văn học nổi tiếng trong thời đại bấy giờ. Quê gốc của ông: xã Hải Trung, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. 

- Vũ Quần Phương đã sử dụng một số bút danh khác để sáng tác lên các tác phẩm nổi tiếng như: Ngọc Vũ, Phương Viết. Vũ Quần Phương tốt nghiệp trường đại học Y khoa vào năm 1965. Từ năm 1972, ông chuyển ngành và về công tác tại Ban văn học Đài tiếng nói Việt Nam. Từ năm 1984, ông làm biên tập viên NXB Văn học. Sau đó, ông chuyển về công tác tại Hội văn nghệ Hà Nội và từng là Chủ tịch Hội văn học Hà Nội, Tổng biên tập báo Người Hà Nội. Hiện tại ông công tác tại Hội nhà văn Việt Nam và làm Phó tổng biên tập tạp chí Văn chương Việt Nam. Bên cạnh đó, ông còn từng là Đại biểu Quốc hội khóa IX.

- Vốn xuất thân là một người tốt nghiệp bác sĩ y khoa, Vũ Quần Phương sau đó chuyển sang hoạt động văn học và đã gắn bó gần như cả cuộc đời nghệ thuật của mình với văn chương. Ông thuộc thế hệ những cây bút trưởng thành xuất hiện ở trong giai đoạn viết thơ thời kì kháng chiến chống Mỹ.  Ở hai thập niên đầu, thơ của Vũ Quần Phương có các tập thơ tiêu biểu như: Cỏ mùa xuân, Hoa trong cây, Những điều cùng đến,… những tập thơ ấy đều mang những đặc điểm chung của thơ kháng chiến chống Mỹ. Là một người mang tâm hồn nhạy cảm, một hồn thơ giàu cảm xúc, ông đi vào cuộc sống của mỗi vùng đất, mỗi cảnh đời, mỗi con người… khi thì sôi nổi, hồ hởi, lúc lại bồi hồi, bâng khuâng mang đầy thương cảm… Ngoài việc làm thơ và viết phê bình văn học, Vũ Quần Phương còn dịch các bài thơ đăng trên các sách, báo và tạp chí văn học. 

- Nhà thơ Vũ Quần Phương có một tài năng vô cùng đặc biệt đó chính là biết “điểm huyệt” văn chương, lột tả lên những thần thái của bài thơ một cách chính xác và cực kỳ thuyết phục. Ông nêu ra được nhiều cái nét hay của tác phẩm, tác giả nhưng cũng rất tinh tế khi biết cách“mổ xẻ”, lấy ra những hạt sạn còn vương vãi đâu đó ở trong thi phẩm. Có thể nói sự sắc sảo trong ông hiếm người có thể so sánh được.

1.2 Phần trả lời câu hỏi chuẩn bị đọc 

Đợi chờ luôn mang lại cho con người đợi những cảm xúc vô cùng đặc biệt. Hãy chia sẻ với các bạn về những cảm xúc của em khi đợi chờ một ai đó hay một điều gì đó.

Câu trả lời chi tiết:

Hồi bé, chắc hẳn bản thân ai cũng từng trải qua cảm xúc chờ đợi mẹ khi mẹ đi chợ về, và bản thân em cũng đã từng trải qua cảm giác như vậy. Mỗi sáng khi mẹ đi chợ, em luôn là người ở nhà ngóng chờ mẹ từng giây từng phút chờ mẹ về. Cảm xúc lúc ấy vô cùng bồn chồn, hồi hộp, xen lẫn chút nghĩ ngợi không biết rằng mẹ có mua đúng món đồ mình thích hay không. Khi phải đợi quá lâu, em cảm thấy buồn chán, thậm chí có khi em còn chạy hẳn ra ngõ để đón mẹ về. Mỗi lần khi thấy bóng mẹ từ xa, em cảm thấy vui mừng khôn xiết, chạy tới ôm chầm lấy mẹ và háo hức chờ xem mẹ đi chợ mang về những gì. Những kỷ niệm thời thơ ấu ấy đã trở thành dấu ấn in đậm sâu trong tâm trí em, gợi nhớ về những ngày thơ ấu tràn đầy yêu thương và mong chờ. Chúng đôi khi chỉ là những khoảnh khắc giản dị nhưng đầy ý nghĩa, và làm em luôn cảm thấy ấm áp mỗi khi nhớ lại kỉ niệm ấy.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Chân trời sáng tạo 

2. Soạn bài Đợi mẹ l SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo: Phần trải nghiệm cùng văn bản 

2.1 Em hình dung thấy những điều gì xuất hiện sau khi đọc đoạn thơ này?

Câu trả lời chi tiết:

Em hình dung được hình ảnh bạn nhỏ đang ngồi ngóng chờ mẹ về, nhìn mãi nhìn hoài những vẫn không thấy mẹ đi đâu về, cho tới khi trăng đã lên nhưng mà mẹ em vẫn ở trên đồng và bao quanh đó chỉ có sự xuất hiện của sự cô đơn, trống trải.

2.2 Câu hỏi “mẹ đã bế ai vào nhà”? Theo em, dựa vào đâu mà em bé lại cho là như vậy?

Câu trả lời chi tiết:

Mẹ đã bế em bé đi vào nhà. Em dựa vào câu thơ "mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ", câu thơ trên có ý chỉ những "nỗi đợi" chờ đã vô thức xuất hiện và ăn sâu vào tâm tưởng, thậm chí nó đi cả vào giấc mơ của em mỗi ngày. Và hình ảnh ấy đã  làm cho em bé đợi mẹ ngay cả trong giấc mơ.

3. Soạn bài Đợi mẹ l SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo: Phần suy ngẫm và phản hồi 

Nội dung chính của văn bản:  

Bài thơ Đợi mẹ kể về câu chuyện muôn thuở xuất hiện trong tâm trí của những đứa trẻ thơ, được viết lên bởi những cảm xúc, rung cảm chân thành, xúc động của một tâm hồn luôn khát khao cho mình có một tình yêu thương vô bờ bến của mẹ. Nhà thơ Vũ Quần Phương là một ví dụ điển hình khi ông sống xa mẹ từ nhỏ, có lẽ bởi vì vậy mà mỗi khi viết về mẹ, mỗi vần thơ của ông viết ra đều như chạm đến những cảm xúc sâu lắng những cảm xúc chân thành nhất ở trong lòng người đọc.

Qua “nỗi đợi” của em bé về sự mong đợi dành cho mẹ, bài thơ giúp chúng ta cảm nhận được tình yêu thương vô cùng to lớn của em dành cho mẹ, một vị trí vô cùng đặc biệt của mẹ hiện hữu trong tâm hồn em. Đồng thời, bài thơ còn khắc họa lên một cách chân thực, cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ làm lụng mưu sinh vất vả vì cuộc sống, và đặc biệt hơn là vì đứa con của mình.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3.1 Câu 1 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

Em hãy xác định cách gieo vần và ngắt nhịp mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ. Em có nhận xét gì về cách gieo vần và ngắt nhịp ấy không?

Câu trả lời chi tiết:

- Cách gieo vần đã được tác giả sử dụng trong bài thơ được vận dụng một cách linh hoạt (Mẹ lẫn trên cánh đồng lúa lẫn vào đêm,... Đom đóm bay ngoài ao. Đom đóm đã vào nhà,... lung linh trắng vườn hoa mận trắng)

- Cách ngắt nhịp đã được tác giả sử dụng trong bài thơ được vận dụng vào tác phẩm một cách vô cùng độc đáo (dòng số 2, 8 và dòng số 3, 11)

=> Nhận xét của em về cách gieo vần và ngắt nhịp: Cách gieo vần và ngắt nhịp vô cùng linh hoạt và độc đáo của bài thơ đã tạo ra sự thay đổi lớn, và góp phần đặc biệt trong việc diễn tả tâm trạng chờ đợi mẹ của bé.

3.2 Câu 2 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

Em hãy tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ thể hiện ra những nét tâm trạng đặc biệt khi đợi mẹ của em bé.

Câu trả lời chi tiết:

- Những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ xuất hiện ở trong văn bản thể hiện lên nét tâm trạng đặc biệt nổi bật khi chờ đợi mẹ của em bé, đó là những hình ảnh: ngồi nhìn, lẫn, trống trải, chờ, khuya, bế và sự xuất hiện của các hình ảnh em bé ngồi thẫn thờ nhìn ra cánh đồng ruộng lúa, vầng trăng non, đom đóm bay, bàn chân mẹ lội bùn ì oạp, hoa mận nở trắng lung linh, mẹ bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ và đặc biệt đó là sự khéo léo trong cách sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa,...

- Tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ xuất hiện ở trong bài thơ: Những hình ảnh ấy xuất hiện làm nổi bật lên nét đặc biệt của tâm trạng ngóng đợi, mong chờ, chờ mẹ về của em bé.

3.3 Câu 3 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp  tập 2 Chân trời sáng tạo

Hãy nêu những cảm nhận của em về hình ảnh "Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ".

Câu trả lời chi tiết:

Hình ảnh "Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ" gợi lên nhiều cảm xúc sâu lắng và ý nghĩa về tình mẹ. Đầu tiên, ta có thể cảm nhận được tình yêu thương vô bờ bến của mẹ. Khi mẹ bế con vào nhà, điều này không chỉ là hành động thể chất mà còn là biểu hiện của tình yêu thương và sự che chở. Mẹ luôn quan tâm và lo lắng cho con, từ những điều nhỏ nhặt nhất. Hình ảnh này cũng gợi lên cảm giác an toàn và ấm áp. Dù có những giây phút chờ đợi, lo lắng và mong chờ, nhưng khi được mẹ bế vào nhà, tất cả những cảm xúc tiêu cực ấy tan biến, thay vào đó là cảm giác yên bình. Đây là lúc con cảm nhận được sự bảo vệ an toàn tuyệt đối từ mẹ, biết rằng khi có mẹ ở bên, mọi lo lắng sẽ không còn. Ngoài ra, câu "nỗi đợi vẫn nằm mơ" mang ý nghĩa sâu xa hơn. Nó diễn tả sự hy vọng và mơ mộng của con trong những giây phút chờ đợi. Dù thời gian chờ đợi có thể kéo dài và đầy mong chờ, nhưng khi mẹ đến, mọi hy vọng và ước mơ đều trở thành hiện thực. Đây là sự hòa quyện giữa thực tế và ước mơ, giữa tình thương và hy vọng. Tóm lại, hình ảnh "Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ" là biểu tượng đẹp về tình mẹ, về sự che chở và hy vọng. Nó khắc họa một cách tinh tế và sâu sắc những cảm xúc trong lòng mỗi người con khi nghĩ về mẹ.

3.4 Câu 4 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

Theo em bài thơ đã thể hiện những tình cảm, cảm xúc gì của tác giả? Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy.

Câu trả lời chi tiết:

- Bài thơ đã thể hiện lên những tình cảm nhớ nhung, yêu thương, và sự thấp thỏm, chờ đợi của em bé khi ngóng trông mẹ về.

- Những từ ngữ, hình ảnh xuất hiện trong bài thơ thể hiện lên tình cảm, cảm xúc ấy:

+ Ngồi nhìn ra đồng lúa

+ Ngọn lửa bếp chưa nhen

+ Căn nhà tranh trống trải

+ Chờ tiếng bàn chân mẹ

+ Chân mẹ lội bùn ì oạp đồng xa

3.5 Câu 5 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

Theo em, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc những thông điệp gì qua bài thơ trên?

Câu trả lời chi tiết:

Bài thơ gửi đến những thông điệp đặc biệt giúp chúng ta cảm nhận được tình yêu thương sâu sắc của em dành cho mẹ và vị trí đặc biệt của mẹ trong tâm hồn em. Nó khắc họa chân thực và cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ vì mưu sinh và vì con. Mẹ luôn là nguồn động viên, an ủi, mang lại cảm giác an toàn và ấm áp cho em. Tình mẹ con hiện lên giản dị nhưng đầy ý nghĩa, làm nổi bật sự hy sinh và tình yêu vô điều kiện của mẹ.

3.6 Câu 6 Trang 99 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

Tình cảm của bé và mẹ dành cho nhau đã gợi cho em những suy nghĩ gì về tình cảm yêu thương nhau giữa những người thân trong gia đình? Em hãy viết một đoạn văn ngắn để bày tỏ lên suy nghĩ của em?

Câu trả lời chi tiết:

Nếu có ai hỏi tôi tình cảm cao đẹp nhất trên thế giới này là gì, tôi sẽ không ngần ngại mà trả lời rằng đó là tình cảm gia đình. Gia đình chính là bến đỗ bình yên nhất của mỗi con người. Ở đó, tôi nhận được sự yêu thương, chăm sóc và bảo vệ của những người thân yêu. Nhờ có tình cảm gia đình, mỗi chúng ta sẽ có thêm nguồn sức mạnh to lớn để vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Gia đình là nơi chúng ta tìm thấy sự ấm áp và an ủi mỗi khi cảm thấy mệt mỏi, là nơi chắp cánh cho ta những ước mơ và hy vọng. Vì vậy, mỗi người cần phải trân trọng tình cảm gia đình từ những hành động nhỏ bé nhất. Hãy luôn giữ gìn và bảo vệ tình cảm gia đình, bởi nó là nền tảng cho hạnh phúc và sự phát triển của mỗi chúng ta. Tình cảm gia đình chính là thứ tình cảm xứng đáng được trân trọng và bảo vệ..

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài Soạn bài Đợi mẹ trong sách giáo khoa Chân trời sáng tạo 7 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết đoạn văn tóm tắt văn bản
• Thảo luận nhóm về một vấn đề gây tranh cãi
• Ôn tập trang 95