Soạn bài Lá đỏ| Ngữ Văn 8 tập 2 Kết nối tri thức
Dưới đây là phần soạn bài Lá đỏ thuộc chương trình Ngữ Văn 8 tập 2 sách Kết nối tri thức. Bài thơ Lá đỏ là một bức tranh đẹp và là một bản nhạc trầm hùng ở trong lòng người ra trận. Nội dung của bài thơ nói về khung cảnh cuộc hành quân hào hùng cùng vẻ đẹp của thiên nhiên núi rừng Trường Sơn, vẻ đẹp của người con gái trẻ trung, tươi tắn cùng niềm tin tất thắng.
1. Soạn bài lá đỏ: Trước khi đọc
1.1 Câu 1
Hãy tái hiện lại (kể, vẽ…) một hình ảnh cho em ấn tượng sâu sắc về chiến trường Trường Sơn vào những năm chiến tranh mà em đã được biết thông qua phim ảnh, sách báo hoặc thông qua những bài học lịch sử.
Phương pháp giải:
Tìm hiểu về những diễn biến chiến trường Trường Sơn ở trên phim ảnh, sách báo hoặc các bài học lịch sử để có thể trả lời.
Lời giải chi tiết:
Chuyến xe định mệnh đã thắp lửa tình yêu
Quán nước ở trước cửa nhà bà Bùi Thị Vân (Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội) đã trở thành nơi “hội tụ” của một vài chị em từng là nữ chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn một thuở. Những nữ chiến sĩ lái xe Trường Sơn ngày đó nay đã tuổi xế chiều nhưng vẫn thỉnh thoảng gặp nhau để ôn lại những kỷ niệm về năm tháng gắn bó.
Bà Vân quê ở Nam Định, năm 17 tuổi, bà đã đăng ký TNXP rồi chuyển qua quân đội để học lái xe. Bà Vân còn nhớ, do thấp nhất nên khi ngồi vào buồng lái, chân của bà không với tới được tay lái. Bà phải kê thêm cái chăn lên ghế rồi lấy can xăng 20 lít để ở phía sau lưng mà dựa vào. Khó khăn đến thế nhưng chiếc xe do bà lái lúc đó đã có thể vượt qua biết bao đoạn đường nguy hiểm và gập ghềnh. Những tuyến đường ác liệt phải kể đến như Cổng Trời, Ngã ba Đồng Lộc, Khe Tang,… đều được ghi dấu chân bà cùng các đồng đội.
“Bom Mỹ thả phá trước thì chúng tôi tìm đường tắt mà đi, thả sau lưng thì cho xe chạy thật nhanh. Nhiều hôm đường 15 bị tắc, chúng tôi phải cho xe luồn ra đường 21 (Quốc lộ 3) để xuyên ra Quốc lộ 1 đi tiếp” - bà Vân kể.
Bà Vân đã gặp được ông Nguyễn Trần Đừng (quê Thanh Trì, Hà Nội) - chồng bà bây giờ - trong một chuyến xe chở các thương binh về trại an dưỡng ở Thường Tín. Ông Đừng nhập ngũ khi còn là sinh viên đại học Ngoại ngữ, là lái xe cho Binh trạm 32, Đoàn 559, sau đó ông bị thương nặng ở chân trong một trận càn của địch năm 1970. Không ngần ngại, cô tài xế người nhỏ nhắn ấy vẫn cõng anh thương binh ở trên lưng từ cửa ga đến trại. Dù có kiệt sức vì mất máu nhưng chàng thương binh ấy vẫn không quên xin địa chỉ cùng với tên tuổi của cô gái lái xe để có thể liên lạc. “Sau chuyến xe định mệnh ấy, thỉnh thoảng tôi lại nhận được những lá thư tình. Chữ viết trong thư nắn nót từng dòng, lời lẽ tha thiết, nói rằng “chỉ một lần gặp gỡ mà nhớ nhớ, thương thương...” hay “đối diện với chiến tranh bom đạn chưa từng sợ mà đối diện với người thương sao chẳng nói được điều tưởng chừng như đơn giản...”. Những lá thư đó không ghi tên người gửi khiến tôi không biết là ai, nhưng lạ là lần nào chở thương binh về hậu cứ, anh Đừng lại chạy ra hỏi tôi có nhận được lá thư nào không? Có lần, tôi đùa: “Nhờ anh nói hộ người viết thư rằng tôi sắp lấy chồng rồi”. Lúc đó, anh Đừng mới bối rối thú nhận mình là người viết thư” - bà Vân mới kể lại.
Từ dạo đó, tình cảm giữa một cô nữ lái xe và một chàng thương binh Đừng ngày càng nhân lên. Nhưng chiến tranh loạn lạc không biết rằng ngày mai ra sao nên hai người cũng không dám hứa hẹn bất cứ điều gì. Không ngần ngại, ông Đừng vẫn thường xuyên động viên và giúp bà có được niềm tin vào ngày sum họp. Khi chân ông đã bắt đầu đi lại được, ông Đừng vượt qua hơn chục km để đến thăm người yêu - lúc đó đơn vị bà đang đóng tại Thường Tín.
“Đến năm 1974, chúng tôi tổ chức đám cưới sau khi Trung đội nữ lái xe kết thúc sứ mệnh lịch sử của mình. Kết quả của đám cưới ngọt ngào ấy là 5 người con đều đã trưởng thành, cuộc sống ổn định. Với tôi, những năm tháng lái xe Trường Sơn không chỉ phục vụ chiến trường mà còn tìm được một mái ấm hạnh phúc” - bà Vân xúc động nói.
>> Xem thêm: Soạn văn 8 kết nối tri thức
1.2 Câu 2
Bài thơ Lá đỏ của nhà thơ Nguyễn Đình Thi sau đó đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ thành nhạc với ca khúc cùng tên. Nghe bài hát đó sau đó nêu lên ấn tượng của em.
Phương pháp giải:
Tìm để nghe bài hát sau đó nêu ấn tượng của em về bài hát.
Lời giải chi tiết:
Bài hát mang theo một khí thế hiên ngang và lẫm liệt cùng với niềm tin sẽ giành được chiến thắng của đoàn quân Nam tiến thông qua câu nói đó là: Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn!
2. Soạn bài lá đỏ: Đọc văn bản
2.1 Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ, vần và nhịp thơ.
- Số tiếng có trong một dòng: linh hoạt (có dòng có 6 tiếng, có dòng lại 7 tiếng)
- Số dòng có trong một khổ: không giới hạn
- Vần thơ: hai khổ thơ đầu thì gieo vần chân (gió - đỏ, hương - trường), còn hai khổ cuối thì không gieo vần
- Nhịp thơ: không tuân theo một quy tắc nhất định nào, dòng 2/2/2, dòng ¾, dòng 4/3,
2.2 Cuộc gặp gỡ trên đường Trường Sơn.
Cuộc gặp gỡ trên con đường Trường Sơn: “Em đứng bên đường như quê hương– Vai áo bạc quàng súng trường” là một hình ảnh rất đẹp và ấm áp. Giữa con đường hành quân đầy gian khổ, hình ảnh một cô gái thanh niên xung phong đang đứng bên đường với dáng vẻ giản dị, vai áo quàng súng đã xóa tan đi những sự vất vả vừa phải trải qua, mang đến cảm xúc thân thương và bình dị như quê hương.
2.3 Cuộc gặp gỡ giữa Sài Gòn.
Sự tưởng tượng về một thắng lợi tất yếu trong cuộc kháng chiến.
3. Soạn bài lá đỏ: Sau khi đọc
3.1 Câu 1 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Xác định những đặc điểm trong thể thơ tự do đã được thể hiện thông qua bài thơ Lá đỏ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ và xác định những đặc điểm của thể thơ tự do.
Lời giải chi tiết:
Đặc điểm của thể thơ tự do được thể hiện trong tác phẩm Lá đỏ:
- Số chữ có trong mỗi câu là không hạn định
- Số câu cũng không hạn định, cũng không chia thành khổ 4 câu như trước
- Không có bất cứ luật lệ cố định nào về niêm, luật, đối, vần.
3.2 Câu 2 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Bài thơ thể hiện cảm xúc trước một cuộc hội ngộ rồi lại chia li trong niềm tin sẽ có ngày gặp lại. Cho biết ai là người đã bộc lộ cảm xúc và đó là cuộc gặp gỡ giữa ai với ai.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Bài thơ đã thể hiện cảm xúc trước một cuộc hội ngộ rồi lại chia li trong niềm tin sẽ gặp lại. Người bộc lộ cảm xúc ấy chính là tác giả và đó là cuộc gặp gỡ giữa tác giả với một nhân vật em gái tiền phương.
3.3 Câu 3 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Cuộc gặp gỡ diễn ra ở trong không gian như thế nào? Không gian ấy giúp em hiểu thêm gì về bối cảnh lịch sử cũng như về những con đường hành quân ra trận vào những năm chiến tranh?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để xác định được bối cảnh gặp gỡ.
Lời giải chi tiết:
- Cuộc gặp gỡ đã diễn ra khi người chiến sĩ đang trên đường hành quân, anh gặp được cô gái bên đường của khu rừng lá đỏ.
- Không gian ấy giúp em hiểu thêm về bối cảnh lịch sử thời bấy giờ chất chứa đầy gian khó hiểm nguy, con đường trùng điệp cùng những trắc trở, màu lá đỏ như gợi về sự mất mát và sự hi sinh cao cả của những người lính đã ngã xuống tại nơi đây.
3.4 Câu 4 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh của đoàn quân trên đường ra tiền tuyến ở trong bài thơ. Em đã từng đọc những câu thơ nào khác cùng miêu tả về hình ảnh đoàn quân ra trận?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ bài thơ và nêu cảm nhận của em về hình ảnh của đoàn quân trên đường đi ra tiền tuyến
Lời giải chi tiết:
- Trong bài thơ, đoàn quân trên đường ra tiền tuyến đã phải đối mặt với rất nhiều hiểm nguy gian khổ nhưng đôi chân của họ vẫn rất vững bước về phía trước với một vẻ đầy hiên ngang. Mặc dù không biết rõ sống chết ra sao nhưng ai ai cũng vô cùng lạc quan yêu đời, không có chút buồn lo sợ hãi nào trước thực tại.
- Những câu thơ khác miêu tả về hình ảnh của đoàn quân ra trận:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm.
3.5 Câu 5 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Nhận xét những chi tiết miêu tả về hình ảnh “em gái tiền phương” ở trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại đoạn miêu tả “em gái tiền phương” sau đó nêu nhận xét của em
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả về hình ảnh “em gái tiền phương” ở trong bài thơ hiện ra hài hòa và trong trẻo, mang lại những nét giản dị và tự nhiên. Những chi tiết đó hòa hợp với đất trời nhưng lại có phần đối lập với khu rừng lá đỏ đã được nhắc đến.
3.6 Câu 6 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Xác định về mạch cảm xúc của bài thơ. Mạch cảm xúc ấy có liên quan như thế nào tới hình ảnh lá đỏ cùng với rừng lá đỏ ở trong bài thơ?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ bài thơ để xác định được mạch cảm xúc.
Lời giải chi tiết:
Mạch cảm xúc của bài thơ vừa có sự bi tráng, hào hùng, lại mang theo niềm tin vào một ngày mai chiến thắng, ngày mai được hòa bình, độc lập và tự do.
3.7 Câu 7 trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Cảm hứng chủ đạo ở trong bài thơ Lá đỏ là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ bài thơ để xác định được cảm hứng chủ đạo.
Lời giải chi tiết:
Cảm hứng chủ đạo ở trong bài thơ Lá đỏ chính là tinh thần chiến đấu vô cùng anh dũng và lạc quan, niềm tin vào một ngày mai đầy thắng lợi.
3.8 Câu 8 trang 39 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Có ý kiến cho rằng bài thơ đã thể hiện niềm tin cùng với hi vọng về một thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến. Em có tán thành với ý kiến ấy hay không? Tại sao?
Phương pháp giải:
Nêu ra quan điểm của em.
Lời giải chi tiết:
Em tán thành với ý kiến cho rằng bài thơ thể hiện về niềm tin và hi vọng sẽ thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến. Vì bài thơ đã làm nổi bật được lên hình ảnh về những con người bất khuất kiên cường, luôn luôn lạc quan và đặt trọn niềm tin vào tương lai tươi sáng
4. Kết nối đọc viết trang 42 SGK Văn 8/2 Kết nối tri thức
Viết một đoạn văn (độ dài khoảng 7 – 9 câu) trình bày về suy nghĩ của em khi thấy hình ảnh “em gái tiền phương” trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Trình bày suy nghĩ của bản thân về hình ảnh “em gái tiền phương” ở trong bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Kháng chiến chống Mỹ diễn ra vô cùng ác liệt, không biết bao nhiêu con người đã phải ngã xuống. Hình ảnh “em gái tiền phương” thật nhỏ bé giữa rừng núi Trường Sơn bạt ngàn và lộng gió. Nhưng đồng thời lại mang tới cảm giác thân thương và gần gũi thông qua vai áo bạc và quàng súng trường - như quê hương; với dáng đứng vững vàng ở bên đường khi đang làm nhiệm vụ. Hình ảnh đó là một biểu tượng cho cuộc chiến tranh nhân dân. Hình ảnh “em gái tiền phương” để chỉ những nữ chiến sĩ giao liên hay cách gọi khác của cô gái thanh niên xung phong. Họ không tiếc tuổi thanh xuân, không sợ những nguy hiểm mà ra trận. Họ ra đi với một tinh thần " Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai". Sự có mặt của những cô gái trên đỉnh Trường Sơn ở nơi tuyến đầu Tổ quốc đã nhắc nhở với mai sau về cuộc chiến đấu có toàn dân tham gia, trong đó có sự đóng góp của những người con gái trẻ trung xinh đẹp và mảnh mai nhưng hết sức dũng cảm và gan dạ. Trong hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn ấy nhưng những cô gái đó vẫn trung kiên không sợ bất cứ điều gì hết, những lúc nghỉ ngơi họ vẫn không ngớt tiếng cười vang.
Thông qua Soạn bài Lá đỏ, hy vọng các em có thể nắm được nghệ thuật và nội dung của tác phẩm. Đặc biệt hiểu về cuộc chiến Trường Sơn năm xưa cùng những người chiến sĩ tuy nhỏ bé nhưng vô cùng dũng cảm và anh hùng.
Ngoài bài soạn phía trên ra, khi muốn tham khảo về nhiều bài soạn khác nữa ở trong chương trình ngữ văn nói riêng cũng như những bài soạn khác của môn học khác nói chung, các em cần truy cập nhanh vào website của VUIHOC chính là vuihoc.vn để có thể đăng ký khoá học thật nhanh chóng và được giảng bài dễ hiểu từ các thầy cô giáo VUIHOC vô cùng nhiệt huyết.
>> Mời bạn tham khảo thêm:
