Soạn bài Trái tim Đan-kô| Văn 7 tập 2 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Trái tim Đan-kô: Tìm hiểu chung

1.1 Tác giả Mác-xim Go-rơ-ki

a. Tiểu sử Go-rơ-ki

Go-rơ-ki (1868-1936) là một nhà văn vĩ đại người Nga, sinh ra tại Nizhny Novgorod. Mồ côi cha mẹ từ năm mười tuổi, ông sống với bà và trải qua một tuổi thơ đầy cay đắng và khó khăn. Gia cảnh sa sút buộc ông phải bỏ học và kiếm sống từ khi mới mười một tuổi, làm đủ mọi nghề từ bới rác, đi ở, phụ bếp trên tàu thủy đến làm việc trong xưởng làm tượng thánh. 

Mặc dù cuộc sống vất vả, Go-rơ-ki rất ham học và đam mê đọc sách. Sự hiếu học và những trải nghiệm phong phú đã trang bị cho ông một vốn kiến thức đa dạng về triết học, lịch sử và đặc biệt là văn học Nga và phương Tây. Ông đã đặt nền móng cho trường phái hiện thực xã hội trong văn chương và cũng là một nhà hoạt động chính trị nổi bật ở Nga. 

Vào cuối thế kỷ XIX, Go-rơ-ki đã trở thành một nhà văn lừng danh không chỉ ở Nga mà còn khắp châu Âu. Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, ông đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức, xây dựng và phát triển nền văn học mới, đồng thời bồi dưỡng các nhà văn trẻ, góp phần lớn vào sự phát triển văn học thời kỳ này.

b. Sự nghiệp sáng tác

Go-rơ-ki sở hữu một khối lượng tác phẩm đồ sộ, phong phú về thể loại như truyện ngắn, kịch bản văn học, văn chính luận, và chân dung văn học. Tên tuổi của ông nổi bật với bộ tự truyện ba tập: “Thời thơ ấu”, “Kiếm sống”, “Những trường đại học của tôi”, tiểu thuyết “Người mẹ”, “Phô-ma Gordep”, vở kịch “Dưới đáy” và hàng trăm truyện ngắn khác. Đặc biệt, truyện ngắn như “Bà lão Iderghin” và “Bài ca chim ưng” đã in sâu vào tâm trí độc giả suốt hơn thế kỷ qua.

Tác phẩm của Go-rơ-ki thấm đẫm vẻ đẹp nhân văn hiếm có. Ông miêu tả và tôn vinh vẻ đẹp cùng sức mạnh của con người với niềm tin và lòng nhân ái bao la. Điều này đã giúp tác phẩm của ông luôn có sức sống lâu bền với độc giả.

Với tài năng của mình, Go-rơ-ki đã trở thành một nhà văn vĩ đại, mang đến cho thế hệ trẻ những bài học về niềm tin, dũng khí và sự sáng tạo để bước vào thế kỷ XXI.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Chân trời sáng tạo 

1.2 Tác phẩm Trái tim Đan-kô

a. Xuất xứ

- Trích trong Tuyển tập truyện ngắn Mác-xim Go-rơ-ki, do Cao Xuân Hạo, Phạm Mạnh hùng dịch thuộc NXB Văn học, 2012.

b. Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu văn bản đến “nở ra trong giây lát”): Sự xuất hiện của những tia lửa

- Phần 2 (tiếp theo đến “rồi tắt ngấm”): Câu chuyện về trái tim Đan-kô

- Phần 3 (còn lại): Cảm xúc về trái tim hùng vĩ của Đan-kô

c. Tóm tắt

Đan-kô dẫn bộ lạc của mình vào đi rừng sâu để tìm con đường sống, trên đường đi, họ phải đương đầu với những khó khăn trong rừng. Mọi người trách móc Đan-kô vì cho rằng anh không biết dẫn đường, họ dừng lại và kết tội Đan-kô. Khi cuộc tranh cãi nổ ra, anh cảm thấy rất buồn khi bị mọi người kết tội trong khi anh rất yêu thương và muốn cứu thoát họ. Đan-kô dứt khoát xé toang lồng ngực, dứt trái tim ra để soi sáng chỉ đường cho mọi người. Núi rừng rẽ lối cho anh đi, mọi thách thức đều vượt qua một cách dễ dàng, họ đã thoát khỏi khu rừng và đến với vùng đất mới. Đan-kô đã dũng cảm hy sinh thân mình cho bộ lạc mà không cần đền đáp.

d. Thể loại: Truyện ngắn

e. Phương thức biểu đạt chính: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

f. Giá trị nội dung

Văn bản kể lại câu chuyện về trái tim dũng cảm của chàng Đan-kô. Tác giả đã dựng lên hình tượng chàng Đan-kô dứt khoát xé toang lồng ngực mình và lấy trái tim soi lối cho cả đoàn người.

Bài học: Trái tim Đan-kô là hình tượng biểu hiện cho những người luôn hết lòng vì người khác, bất chấp mọi hiểm nguy và sẵn sàng hi sinh quyền lợi, thậm chí cả bản thân mình cho mọi người. Sự hy sinh này không đòi hỏi sự đền đáp mà chỉ đơn giản xuất phát duy nhất từ lòng yêu thương.

g. Giá trị nghệ thuật

- Ngôi kể thay đổi linh hoạt: chuyển ngôi linh hoạt từ ngôi kể thứ ba sang ngôi kể thứ nhất

- Nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn

- Sử dụng ngôn ngữ sinh động, giàu tính gợi hình, gợi cảm

- Sử dụng thành công các yếu tố tưởng tượng, hư cấu để tăng giá trị biểu đạt cho câu chuyện. 

Lộ trình khóa học DUO sẽ được thiết kế riêng cho từng nhóm học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm 9, 10 trong mọi bài kiểm tra.

2. Soạn bài Trái tim Đan-kô| Văn 7 tập 2 Chân trời sáng tạo 

2.1 Câu 1 trang 82 SGK Văn 7/2 Chân trời sáng tạo:

Tóm tắt các sự kiện chính trong đoạn trích

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kỹ văn bản và tóm tắt các sự kiện chính.

Lời giải chi tiết:

Các sự kiện chính trong đoạn trích:

- Đan-kô dẫn đoàn người trong bộ lạc đi vào rừng sâu.

- Đường đi đầy gian nan, vất vả, đoàn người đã mệt lả nhưng họ không dám thú nhận sự yếu hèn của mình nên đã trút những cảm xúc căm hờn và giận dữ lên Đan-kô, trách anh rằng không biết dẫn họ đi đâu.

- Họ dừng lại và bắt đầu kết tội chàng Đan-kô. Hai bên cãi nhau khiến rừng cũng phải gầm lên.

- Quan sát vẻ mặt của những con người đang trách móc và kết tội mình khiến trong lòng Đan-kô bùng lên nỗi niềm phẫn nộ sục sôi, nhưng cũng thương hại mọi người.

- Họ nghĩ anh nổi khùng lên nên đã chờ trong tư thế phòng thủ xem anh đánh lại họ, thậm chí còn vây chặt lấy anh để dễ bề bắt và giết anh. Hiểu được ý đồ của họ, tim anh lại càng cháy rực hơn nữa.

- Anh đưa hai tay lên dứt khoát xé toang lồng ngực mình, dứt trái tim nóng hổi ra và giơ cao lên đầu. Đoàn người đứng trơ ra như phỗng sửng sốt.

- Họ xông lên theo anh. Rừng giãn ra nhường đường chỉ lối cho anh.

- Chàng Đan-kô bật lên tiếng cười tự hào trước khi gục xuống và chết. Đoàn người mải mê trong vui sướng nên không hề để ý rằng anh đã hy sinh. Thậm chí một người nhìn thấy còn giẫm lên trái tim của anh.

2.2 Câu 2 trang 82 SGK Văn 7/2 Chân trời sáng tạo:

Cách dùng dấu ngoặc kép trong văn bản trên cho thấy sự kết hợp lời kể khác nhau của hai người kể chuyện. Hãy xác định lời của mỗi người kể chuyện bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở), Sự thay đổi trong cách kể chuyện như trên có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung câu chuyện?

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kỹ lại văn bản, hoàn thành bảng và nêu tác dụng của sự thay đổi trong cách kể chuyện với việc thể hiện nội dung câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

Sự thay đổi trong cách kể chuyện của tác giả có tác dụng mạnh mẽ trong việc thể hiện nội dung câu chuyện:

- Giúp người đọc phân biệt rõ được hai câu chuyện: câu chuyện nhân vật tôi kể với bà lão I-dec-ghin và câu chuyện mà bà lão I-dec-ghin kể cho nhân vật tôi nghe về Đan-kô.

- Giúp người đọc thấy rõ được sự thay đổi trong cảm xúc cũng như suy nghĩ của nhân vật tôi sau khi nghe câu chuyện về sự dũng cảm của Đan-kô.

- Giúp người đọc phân biệt rạch ròi giữa hai thế giới: thế giới thực tại trong câu chuyện của bà lão và nhân vật tôi và thế giới tưởng tượng, huyền ảo trong câu chuyện về Đan-kô

2.3 Câu 3 trang 83 SGK Văn 7/2 Chân trời sáng tạo:

Hãy chỉ ra sự khác biệt về cách sử dụng yếu tố tưởng tượng trong các văn bản truyện khoa học viễn tưởng mà em đã học và văn bản Trái tim Đan-kô.

Phương pháp giải:

Học sinh trả lời dựa trên suy nghĩ của bản thân

Lời giải chi tiết:

Trên đây là toàn bộ phần Soạn bài “Trái tim Đan- kô” trong sách Ngữ Văn 7, Chân trời sáng tạo tập 2. Văn bản thuộc thể loại khoa học viễn tưởng xây dựng nên hình ảnh chàng Đan-kô dũng cảm, sẵn sàng hy sinh thân mình lợi ích của mọi người. Ngoài bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm nhiều bài soạn văn khác và của những môn học khác bằng cách truy cập vào website chính thức của VUIHOC tại vuihoc.vn. Tại đây, các em hãy nhanh chóng đăng ký khóa học để nghe giảng giải trực tiếp từ các thầy cô giáo chuyên môn cao và nhiệt huyết của VUIHOC.

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Ôn tập trang 65
• Dòng “Sông Đen”
• Xưởng Sô-cô-la