Soạn bài giới thiệu một tác phẩm thơ sách cánh diều 11 tập 2

1. Soạn bài giới thiệu một tác phẩm thơ sách cánh diều 11 tập 2 : Bài tham khảo 1

Thanh Thảo, một nhà thơ tài năng, đã khẳng định tài năng của mình thông qua nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong sáng tác. Trong đó, tác phẩm nổi bật và ghi dấu nên tên tuổi cho ông đó là "Đàn Ghi Ta của Lorca". Tác phẩm này không chỉ là một hiện thân xuất sắc của nghệ thuật thơ, mà còn là một điểm nhấn trong sự nghiệp sáng tác của Thanh Thảo, làm tăng thêm vẻ độc đáo và sức cuốn hút của ông trong các tác phẩm văn học.

Tác phẩm của Thanh Thảo tràn ngập hình ảnh thơ độc đáo, từ tiếng đàn bọt nước, vầng trăng chếnh choáng, đến âm thanh yên bình của yên ngựa mệt mỏi, và chiếc áo choàng đỏ rực. Mỗi hình ảnh được tường minh hóa một cách sinh động, từ vẻ đẹp của vầng trăng cho đến sự đậm nét của màu sắc trong chiếc áo đỏ rực, tạo nên một không gian thơ tinh tế. Những trạng thái tinh thần như choáng váng hay bâng quơ cũng được lồng ghép một cách tinh tế qua hình ảnh của vầng trăng, làm cho tác phẩm trở nên phong phú và sâu sắc hơn, kết hợp nghệ thuật ngôn ngữ để tạo nên một trải nghiệm đặc biệt cho độc giả.

Hình ảnh thơ trong bài thơ mang đặc điểm siêu thực và tượng trưng, với những biểu tượng thể hiện sự choáng váng và nhẹ nhàng, nhưng lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về nỗi cô đơn và bi thương của người nghệ sĩ. Các hình ảnh hoán dụ được sử dụng để truyền đạt một cách tinh tế sự tận cùng của nỗi cô đơn, đồng thời vạch ra vẻ buồn thảm và trống trải trong thế giới tâm linh của họ. Tác giả thông qua những hình ảnh này không chỉ mô tả một tâm trạng cá nhân mà còn tạo ra một bức tranh sâu sắc về những khía cạnh đen tối và đôi khi khó diễn đạt của cuộc sống nghệ sĩ, hình ảnh hoán dụ thể hiện nên được một nỗi cô đơn, không ai có thể thương tiếc khi " không ai chôn cất tiếng đàn". Ở đây nó cũng ở trong một tình trạng choáng váng, cô đơn, lạc lõng, hình ảnh có tính nghệ thuật của thơ, nghệ thuật được sử dụng ở trong tác phẩm mang tính chất biểu tượng và siêu thực.

Hình ảnh biểu tượng ở trong bài thơ đó là về số phận bất hạnh của nhân vật, với tiếng đàn trở thành biểu tượng cho số phận người nghệ sĩ. Hình ảnh ánh trăng, mặc dù tượng trưng cho sự hòa bình và tự do, nhưng đồng thời cũng là biểu hiện của hai cung bậc riêng, nhấn mạnh sự độc lập của hai số phận, mỗi cái với những khát khao và trăn trở riêng. Tiếng đàn không chỉ đơn thuần là công cụ của người phụ nữ mà còn là biểu tượng của tâm hồn và cảm xúc của tác giả, từ niềm vui tràn ngập như bọt nước tròn  đến những lúc đau thương và rồi vỡ tan. Sự vỡ tan này không chỉ là một hình ảnh về tuyệt vọng mà còn là biểu hiện của những đau thương và sự choáng váng tinh thần. Những cảm xúc này được tác giả kết hợp và diễn đạt qua tiếng đàn, tạo nên một bức tranh tinh tế và phong phú về tâm hồn đầy biến động và đan xen của nhân vật.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

Hình ảnh biểu tượng trong tác phẩm giống như một bản hòa nhạc của cảm xúc và tâm hồn, cùng với ngôn từ giản dị nhưng lại chứa đựng ý nghĩa biểu trưng sâu sắc. Tiếng đàn, như là bản nhạc tâm hồn của người nghệ sĩ, vỡ tan trong cảm xúc, đau đớn và mơ mộng, tạo ra một khoảng trống ở trong tâm hồn của thi sĩ. Tác giả sử dụng hàng loạt biện pháp nghệ thuật như hình ảnh tượng trưng, so sánh, nhân hóa, và phép tượng trưng để truyền đạt cung bậc phong phú và đa dạng của tâm trạng và trạng thái tâm hồn. Mỗi hình ảnh là một cung bậc riêng biệt, nhưng khi kết hợp, chúng tạo nên một bức tranh phong phú và sâu sắc về sự phức tạp và đa chiều của trạng thái tâm hồn trong tác phẩm, hình ảnh so sánh" chàng đi như người mộng du", hay sự nhân hóa của hình ảnh vầng trăng biết chếch choáng, mang tâm trạng như của con người.

Tác phẩm độc đáo của Thanh Thảo chứa đựng hàng ngàn phép tượng trưng, biểu trưng hóa vầng trăng như là biểu tượng của nỗi cô đơn, ám ảnh tâm hồn của những người nghệ sĩ. Vầng trăng ở trong tác phẩm không chỉ là biểu hiện của tình người và những nỗi cô đơn, mà còn là biểu tượng của tự do và niềm khao khát hạnh phúc. Sự đổi mới sâu sắc ở trong nghệ thuật của tác giả Thanh Thảo đã tạo ra những tác phẩm văn học mang giá trị to lớn, nơi mà mỗi biểu trưng đều chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về nỗi cô đơn, choáng váng tâm hồn, và khát khao một số phận mới. Tác phẩm của ông là một cống hiến cho nền văn học, mở ra những cánh cửa mới về nghệ thuật biểu đạt, làm phong phú thêm thế giới tâm tư và tình cảm của người đọc.

Hình ảnh của đường chỉ tay bị đứt là một biện pháp ẩn dụ tinh tế, đại diện cho sự bất hạnh và hẩm hiu mà người nghệ sĩ phải trải qua trong cuộc sống. Hình ảnh này thể hiện sự đau đớn, cô đơn và sự chia rẽ riêng biệt, tạo nên một tâm trạng xót xa và sâu sắc. Sự đứt đoạn của đường chỉ tay không chỉ là biểu tượng cho một hình ảnh về sự chấm dứt mà còn là biểu tượng của sự mất mát đặc biệt, một đau thương xót xa, vô hình nhưng lại thể hiện được rất rõ tinh thần. Nỗi cô đơn không chỉ là một tình trạng nhất thời mà là một trạng thái tinh thần bao trùm, nhấn mạnh sự hiu quạnh và cô đơn chìm đắm vào số phận của nhân vật, để lại dấu vết khó quên và đầy ý nghĩa ẩn dụ trong tác phẩm.

Tất cả những hình ảnh biểu tượng và nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm đều mang ý nghĩa sâu sắc về số phận, nhấn mạnh sự hẩm hiu và bất hạnh của cuộc sống, đặc biệt là thân phận của những người nghệ sĩ. Các hình ảnh này không chỉ là biểu tượng của nỗi đau, cô đơn, và sự bất hạnh mà còn là những dấu vết chấn thương rất sâu sắc trong hành trình sống trên cuộc đời. Tác phẩm, thông qua sự đổi mới và sự cách tân đầy mới mẻ ấy đã tạo ra được những ấn tượng rất mạnh mẽ về số phận của những người nghệ sĩ, khi cuộc sống chúng ta tuy ngắn ngủi và đầy khắc nghiệt. Những biểu trưng này không chỉ còn là một hình ảnh mà còn là những câu chuyện đằng sau của số phận con người, những người phải đối mặt trực tiếp với cuộc sống đầy chông gai và bất lực, nhưng vẫn phải đứng vững trước những khó khăn và thách thức của cuộc đời.

Trong tác phẩm, tác giả Thanh Thảo thể hiện tài năng xuất sắc thông qua việc sử dụng hình ảnh tượng trưng và ẩn dụ để nói về cuộc sống đầy thách thức của những người có số phận trái ngang, những tài năng và nghệ thuật thì dần bị lãng quên. Những hình ảnh này như một khối vuông rô bích, mở ra rất nhiều khía cạnh để độc giả có thể suy ngẫm. Đây không chỉ là sự tiêu biểu nổi bật của nhà thơ Thanh Thảo mà còn là một tác phẩm có giá trị lớn trong nền văn học, để lại nhiều cảm xúc, suy tư, và giá trị sâu sắc cho người đọc. Tác phẩm không chỉ là một hiện thân của nghệ thuật mà còn là một di sản văn hóa, đồng thời là nguồn cảm hứng và suy ngẫm về những giá trị quan trọng mà nó mang lại.

Cả bài thơ hiện lên tinh tế với những hình ảnh tượng trưng và ẩn dụ đã gửi đến độc giả nhiều cảm xúc, mở ra một thế giới nghệ thuật đầy ý nghĩa. Tác giả thông qua các hình ảnh này không chỉ muốn thể hiện nội dung của tác phẩm mà còn tạo ra một trải nghiệm độc đáo, làm cho người đọc cảm nhận sâu sắc về tâm hồn và cuộc sống. Hình ảnh tượng trưng và ẩn dụ trở thành những cánh cửa mở cho trí tưởng tượng và suy nghĩ sâu xa, làm cho bức tranh văn hóa của tác phẩm trở nên phong phú và đa chiều.

>> Xem thêm: Soạn văn 11 Cánh diều 

2. Soạn bài giới thiệu một tác phẩm thơ sách cánh diều 11 tập 2 : Bài tham khảo 2

Xin chào các quý thầy cô và các bạn, sau đây em sẽ thay mặt cho cả lớp sẽ giới thiệu về bài thơ “Đây mùa thu tới” của tác giả Xuân Diệu. 

Xuân Diệu được biết đến là một trong những nhà thơ đặc biệt cực kỳ thành công khi viết về đề tài mùa thu. Với bài thơ “Đây mùa thu tới”, người thi sĩ ấy đã mang đến cho toàn bộ người đọc những cảm nhận vừa pha chút tinh tế, vừa xen lẫn mới mẻ về một bức tranh mùa thu rất đẹp, lãng mạn nhưng cũng thấm đượm nhiều nỗi buồn và sự xót xa. 

đã làm cho độc giả có cái nhìn sơ bộ về nội dung chính của bài thơ. Nó không chỉ đơn thuần nói về mùa thu, mà còn chú trọng vào khoảnh khắc đặc biệt khi mùa thu mới bắt đầu, lúc mà đất trời vừa chia tay mùa hè và chào đón mùa thu. Tác giả, nhà thơ Xuân Diệu, tận dụng cơ hội này để quan sát và tận hưởng sự thay đổi trong tự nhiên. Khi theo dõi sự chuyển giao của đất trời, ông phát hiện ra những điều đặc biệt, và từ đó, bài thơ của ông mở ra những tầm nhìn mới, không chỉ về mùa thu mà còn về sự kỳ diệu của sự chuyển đổi trong tự nhiên: 

"Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,

Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng".

Không gian hiện ra với một vẻ "đìu hiu", buồn bã và rất vắng vẻ. Rặng liễu thì trầm mặc giống như đang "đứng chịu tang". Lá liễu thì buông thõng dài như mái tóc của nàng cô phụ "buồn buông xuống". Sương thu đã đọng ướt đẫm ở trên những nhánh liễu đã khiến cho tác giả phải ngâm nga lên một câu khiến chúng trở nên có hồn hơn. Những cành liễu giống như những cô gái trẻ thướt tha, nhưng mắt thì lại buồn đẫm lệ. Biện pháp láy âm đã được Xuân Diệu vận dụng vô cùng tài tình để tạo nên được những vần thơ rất giàu âm điệu và nhạc điệu: "đìu hiu – chịu", "tang – ngàn – hàng", "buồn – buông – xuống". Đây đã tạo nên được những nét đẹp và thú vị của thơ Xuân Diệu vào những năm đầu thế kỉ 20.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

Rặng liễu hiện lên trước mắt, tác giả đột nhiên nhận ra dấu hiệu mùa thu đã đến. Bằng cách sử dụng nhịp 4/3 và điệp từ "mùa thu tới," ông miêu tả bước chuyển mình của mùa thu và sự mong đợi hứng khởi đã tựa như bồn chồn trong tâm hồn của thi sĩ.

"Đây mùa thu tới mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng".

Cách hiệp vần lưng đầy thân tình: "tới – với", một chữ "dệt" rất tinh tế từ trong miêu tả và cảm nhận. Mùa thu tràn ngập bởi sắc vàng của lá cây, tỏa sáng với vẻ đẹp tinh tế được tạo nên bởi sự kỹ lưỡng trong quá trình thay đổi màu lá. Câu thơ "Với áo mơ phai dệt lá vàng" là một câu thơ biểu thị vô cùng tinh tế của vẻ đẹp mùa thu với những chiếc lá, mang lại cảm giác thanh nhẹ và tươi sáng. Tuy nhiên, mùa thu đẹp đẽ ấy lại đi kèm với nỗi buồn ảm đạm và hắt hiu, tạo nên một sự đối lập đặc biệt, làm cho mùa thu trở nên phức tạp và mang đến với những cảm xúc đa dạng.

Dưới con mắt nhạy bén, tinh tế nhưng đầy u uất của nhà thơ Xuân Diệu, mùa thu khi tới đã mang theo những sự chia lìa, khi các loài hoa đã thay nhau rồi rụng xuống. Thay vì một sắc xanh tươi trẻ của mùa hè đầy năng động thì giờ đây sắc đỏ đã chiếm chỗ nó và xua đuổi đi màu xanh để có thể chiếm trọn không gian thu dành cho riêng mình. Không những thế, mùa thu đã tới và mang theo những cơn gió heo may se se lạnh, khiến cho những cành lá rung rinh một cách run rẩy chứ không phải rung rinh lên vì vui vẻ như khi còn là mùa hè. Cùng với đó là những cành cây đã rụng hết lá chỉ còn trơ lên những chiếc “xương” gầy mỏng manh và thiếu sức sống. 

"Hơn một loài hoa đã rụng cành

Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh.

Những luồng run rẩy, rung rinh lá,

Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh".

Ở khổ thơ này, tác giả đã sử dụng những từ láy ví dụ như: "run rẩy", "rung rinh”, "mỏng manh" là những nét vẽ thần diệu để gợi tả những cái run rẩy, cái rùng mình của cây lá của buổi chiều thu. Đặc biệt hiện lên là hình ảnh sắc đỏ “ rủa “ màu xanh khiến cho câu thơ đã mang một nét đẹp của nghệ thuật độc đáo. Màu xanh đó đã không còn mướt như ngọc mà nó đã từ từ lan rộng ra, và mọi thứ như đang dần ngấm chất thu vào đó.

Thi liệu vừa hiện thực cũng vừa ước lệ tượng trưng, vừa kế thừa và cũng vừa cách tân sáng tạo ở trong khổ thơ thứ ba đã được sử dụng một cách vô cùng triệt để: là "nàng trăng tự ngẩn ngơ" ở trên bầu trời. Một hình ảnh vô cùng đẹp, thơ mộng tả nên vầng trăng thu. Hình ảnh núi cao thấp nhấp nhô lờ mờ ở trong làn sương mờ đã làm nổi bật nên những hình ảnh của mùa thu. Trăng và núi ở trong thơ của Xuân Diệu chứa đựng được cái hồn thu muôn thuở của xứ sở nơi quê hương, có sự gần gũi và thân thuộc từ bao đời nay đã được vẽ lên thật tươi đẹp:

"Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ

Non xa khởi sự nhạt sương mờ… "

"Đã nghe rét mướt luồn trong gió,

Đã vắng người sang những chuyến đò”

Hai tiếng "đã nghe", "đã vắng" tạo nên bức tranh vô cùng rộng lớn, mô tả không gian bao la và vắng vẻ của những buổi chiều thu, với không khí se se lạnh. Chúng ta chứng kiến sự chuyển đổi giữa cảm giác hình ảnh và âm thanh. Thi nhân không chỉ cảm nhận rét, gió và sự xa vắng bằng giác quan mà còn thông qua tâm hồn. Giống như tác giả đang đứng giữa bức tranh của chiều gió thu, trải qua cảm giác se se lạnh. Từ "luồn" đặc biệt mô tả cụ thể sự rét buốt, tạo nên một trải nghiệm trực tiếp và chi tiết về cảm nhận bằng tri giác của thi nhân.

Đâu đẹp bằng hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ ở khổ thơ cuối, vẻ đẹp thiên nhiên tinh khôi. Sự hòa quyện giữa vẻ đẹp của mây trời, cánh chim, và hình ảnh của một thiếu nữ tạo nên một không gian đẹp mơ mộng. Mặc dù cảnh đẹp và người đẹp hiện lên tươi tắn, nhưng trong đó vẫn thoáng chút buồn bất chợt, mơ hồ và mênh mông. Mây và cánh chim như một biểu tượng của sự buồn bã và chia lìa, như câu hát về "bèo dạt mây trôi" trong một tình khúc lưu luyến và bi thương.

"Mây vẩn từng không chim bay đi,

Khí trời u uất hận chia ly"…

"Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,

Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì"

Bao giờ ở trong thơ của Xuân Diệu cũng luôn xuất hiện nên hình bóng của giai nhân. “Đây mùa thu tới” cũng vậy, xuất hiện hình bóng của một giai nhân ở trong tương tư, đang mộng tưởng. Đó cũng là một nét khá mới nói về mùa thu trong thơ Xuân Diệu. Trong bức tranh mùa thu đầy tang thương, hình ảnh của người thiếu nữ buồn nhưng không nói lại càng làm cho không khí trở nên bi kịch. Bức tranh tả cảnh người thiếu nữ nhìn xa xăm, mơ hồ và lạc lõng, đang nghĩ về điều gì mà không rõ ràng. Điều này có thể là tâm trạng của chính nhà thơ, khao khát điều gì đó mà không biết chính xác là gì. Hình ảnh của "tự cửa" nhìn xa xăm, buồn bã và đầy lo âu, tạo ra một cảm giác bất an và lo lắng trong cuộc sống, như con người đang mất phương hướng giữa cuộc sống không dừng lại.

Toàn bộ bài thơ một là một bức tranh mùa thu đượm buồn đã được vẽ lên bằng những bút pháp nghệ thuật rất độc đáo. Nhà thơ đã sử dụng những từ láy mang tính gợi cảm giác như “run rẩy”, “ngẩn ngơ”, “đìu hiu”, “mỏng manh”… Nhờ những từ đó mà bức tranh về mùa thu trở nên sống động và thu hút độc giả. Đặc biệt, sự sáng tạo trong cách sắp xếp ngôn ngữ giúp bài thơ phản ánh rõ sự biến đổi của thời gian và tâm trạng u uất của tác giả. Với thể thơ tự do, nhà thơ tỏ ra phóng khoáng, không bị ràng buộc bởi bất kỳ hình thức cố định nào. Điều này giúp bài thơ trở nên gần gũi, dễ hiểu, dễ thuộc và tạo ra ấn tượng mạnh mẽ với độc giả. 

Mùa thu đã trở thành đề tài phổ biến trong thơ ca, và mỗi nhà thơ mang đến cho độc giả một góc nhìn độc đáo. Nguyễn Khuyến thể hiện mùa thu với hình ảnh hiu quạnh, nỗi buồn hoang vắng, trong khi Xuân Diệu chạm đến nỗi buồn chia ly, đầy tang thương và sầu muộn. Tâm trạng này không chỉ là của riêng họ mà còn là đặc trưng của nhiều nhà văn, thi sĩ Việt Nam trước Cách mạng tháng 8. 

Cảm ơn các bạn và thầy cô đã lắng nghe, rất mong sẽ nhận được những góp ý của mọi người để bài nói có thể được hoàn thiện hơn.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài giới thiệu một tác phẩm thơ sách cánh diều 11 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài viết văn bản nghị luận về một tác phẩm thơ
• Soạn bài Thực hành Tiếng Việt trang 44 sách cánh diều 11 tập 2
• Soạn bài tình ca ban mai sách cánh diều 11 tập 2