Soạn bài hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả” - Văn 11 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả”: Tác giả He-minh-ue

1.1 Cuộc đời

- Ernest Miller Hemingway sinh vào ngày 21 tháng 7 năm 1899 tại Oak Park, Illinois, Hoa Kỳ.

- Ông tham gia trong Chiến tranh Thế giới I dưới vai trò của một tình báo và lái xe xe cấp cứu.

- Vào những năm 1920, Hemingway sống ở Paris và trở thành một phần của cộng đồng tác giả và nghệ sĩ nổi tiếng, như Gertrude Stein, F. Scott Fitzgerald và Pablo Picasso.

- Ông có cuộc sống tình cảm phức tạp và kết hôn năm lần với ba phụ nữ khác nhau: Hadley Richardson, Pauline Pfeiffer, và Martha Gellhorn, trước khi kết hôn với Mary Welsh, người vợ cuối cùng của ông.

- Hemingway đột tử bằng súng vào ngày 2 tháng 7 năm 1961 tại Ketchum, Idaho, Mỹ. Ông đã bị ảnh hưởng nặng bởi căn bệnh trầm cảm và suy dinh dưỡng.

1.2 Sự nghiệp văn học 

- Hemingway được biết đến với phong cách viết đặc trưng của mình, thường được gọi là "phong cách Iceberg." Ông sử dụng ngôn ngữ đơn giản, nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, để tạo ra hiệu ứng lớn. Tác phẩm của ông có ảnh hưởng lớn tới văn học Mỹ thời bấy giờ. 

- Tác phẩm của Hemingway thường tập trung vào cuộc sống và tâm trạng của những người con người trong các tình huống khó khăn, thường là trong bối cảnh chiến tranh và tự nhiên. Ông thường viết về đề tài như cuộc sống lính trận, đánh cá trên biển, cuộc sống và tình yêu tại Paris, và tác phẩm của ông thường chứa những yếu tố của cuộc sống thường ngày và bản chất con người.

- Một số tác phẩm nổi tiếng của Hemingway bao gồm "The Sun Also Rises" (Mặt Trời Cũng Mọc, 1926), "A Farewell to Arms" (Lời Tạm Biệt Vũ Khí, 1929), "For Whom the Bell Tolls" (Cho Ai Tiếng Chuông Ngân Lại, 1940), và "The Old Man and the Sea" (Ông Già và Biển Cả, 1952). Hemingway đã giành Giải Pulitzer cho tiểu thuyết "The Old Man and the Sea" và Giải Nobel Văn học vào năm 1954.

2. Soạn bài hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả”: Tìm hiểu chung về tác phẩm. 

2.1 Xuất xứ

Tác phẩm "Ông Già và Biển Cả" của Ernest Hemingway được viết trong bối cảnh mà Hemingway đã đặt chân đến Cuba và tận hưởng cuộc sống ở đây. Cuốn tiểu thuyết này được xuất bản lần đầu vào năm 1952 và đã đem về cho ông Giải Nobel Văn học năm 1954.

Trước khi viết tác phẩm này, Hemingway đã có những trải nghiệm sâu sắc trong cuộc sống và trong sự nghiệp văn học của mình. Ông đã tham gia và làm phóng viên chiến trường trong Thế chiến I, điều này đã tạo ra những trải nghiệm chất chứa trong tác phẩm của ông về chiến tranh và nhân loại. Bên cạnh đó, Hemingway cũng có niềm đam mê đặc biệt với câu cá và biển cả, điều này được thể hiện rất rõ trong "Ông Già và Biển Cả."

Cuốn tiểu thuyết này kể về cuộc sống của ông lão Santiago, một ngư dân già yếu và nghèo khó ở Cuba, và cuộc chiến đấu của ông để bắt được một con cá lớn sau hàng ngày đi biển mà không có bắt được gì. Tác phẩm nói về sự kiên nhẫn, đạo đức, và lòng dũng cảm trong cuộc sống và trước khó khăn của số phận.

Tài liệu và trải nghiệm thú vị của Hemingway tại Cuba, cùng với những tháng ngày trên biển cả, đã cung cấp nguồn cảm hứng cho cuốn sách này. Đây cũng là một trong những tác phẩm nổi tiếng và đáng nhớ nhất của Hemingway, nó thể hiện sự kính trọng và tình yêu của ông đối với biển cả và cuộc sống.

Đăng ký ngay để được các thầy cô tổng hợp kiến thức và xây dựng lộ trình đạt 9+ thi THPT Quốc Gia

2.2 Tóm tắt tác phẩm 

Tác phẩm "Ông già và biển cả" của Ernest Hemingway kể về cuộc đời của Santiago, một ngư dân già yếu, ở làng nhỏ Cojímar, Cuba. Santiago đã trải qua 84 ngày không bắt được con cá nào, và người ta coi ông là bất hạnh và thất bại. Santiago quyết định ra xa hơn biển để bắt được con cá kiếm khổng lồ, một loại cá rất mạnh và hiếm. Cuộc đấu với con cá kiếm này kéo dài suốt ba ngày ba đêm, và Santiago bị mất hết sức mạnh.

Trong cuộc đấu này, Santiago phải đối mặt với những khó khăn và sự thất bại, nhưng ông không bao giờ từ bỏ. Ông thể hiện lòng kiên nhẫn, sự ganh đua, và sự hy sinh. Cuối cùng, Santiago bắt được con cá kiếm, nhưng trên đường trở về, cá này bị lưỡi đại bàng ăn mất. Santiago chỉ còn lại xác cá nhỏ, nhưng ông không hối hận về cuộc đấu nảy lửa của mình.

Tác phẩm "Ông già và biển cả" mang thông điệp về lòng kiên nhẫn, sức mạnh tinh thần, và ý nghĩa của việc đối diện với khó khăn trong cuộc sống. Nó cũng khám phá các chủ đề về sự cô đơn, sự tồn tại, và giá trị của mục tiêu và nỗ lực.

3. Soạn bài hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả”: Trả lời câu hỏi

3.1 Câu 1 SGK trang 48 Sách chân trời sáng tạo 

Vẽ sơ đồ thể hiện luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản trên:

3.2 Câu 2 SGK trang 48 Sách chân trời sáng tạo: Bạn ấn tượng với lí lẽ, bằng chứng nào trong bài viết? Vì sao?

Sau khi nghiền ngẫm trích đoạn hồi lâu, câu nói để lại trong em nhiều suy nghĩ nhất đó là: "Cuộc đấu với con cá không chỉ vì mưu sinh mà còn vì danh dự của một con người sinh sống trên mặt biển". Câu nói này đã gây ấn tượng mạnh cho người đọc bởi nó đề cập đến một khía cạnh quan trọng về cảm xúc của con người trong cuộc sống. Khi đọc kỹ hơn toàn bộ câu truyện, em nhận thấy rằng, thứ cảm xúc nêu trên bắt đầu bằng việc thiết lập tình cảm mà Santiago, nhân vật chính của câu chuyện, có với con cá marlin mà ông bắt được. Santiago không chỉ coi con cá là một nguồn thức ăn mà còn là một đối tác, một người bạn trong cuộc sống của ông trên biển cả. Cuộc đấu với con cá không chỉ là cuộc chiến để sống sót mà còn là một cuộc thách thức danh dự của Santiago.

Bằng việc thể hiện cuộc đấu tranh của Santiago với con cá marlin và những khó khăn của cuộc sống trên biển, Ernest Hemingway đã tạo ra một tác phẩm nghệ thuật đầy tính nhân văn. Câu nói này nêu bật ý nghĩa của việc đối mặt với thử thách và không từ bỏ, bất kể kết quả cuối cùng. Santiago đã đánh đổi tất cả để bảo vệ danh dự và lòng kiên định của mình, và điều này đã trở thành một thông điệp mạnh mẽ về sự bền bỉ và lòng dũng cảm của con người trong cuộc sống. Điều này khiến câu nói trở nên rất sâu sắc và thấm đẫm ý nghĩa đối với người đọc, vì nó nêu bật tinh thần và giá trị của sự danh dự và lòng kiên nhẫn trong cuộc sống của chúng ta.

3.3 Câu 3 SGK trang 48 Sách chân trời sáng tạo: Xác định mục đích, thái độ, tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản.

Tác giả đã thể hiện một loạt mục đích, thái độ và tình cảm qua câu chuyện về cuộc đấu tranh của ngư dân già Santiago và con cá kiếm khổng lồ. Dưới đây là một số khía cạnh quan trọng:

• Sự Tôn Trọng và Sự Kính Trọng: Tác giả thể hiện sự tôn trọng và sự kính trọng đối với cuộc đấu tranh và khả năng sinh tồn của con người. Qua việc miêu tả cuộc chiến đấu dài ngày của Santiago với con cá kiếm, tác giả vinh danh lòng can đảm và sức mạnh tinh thần của những người đối diện với khó khăn.
• Sự Cô Đơn và Hy Vọng: Santiago, ngư dân già, sống một cuộc sống cô đơn trên biển rộng. Tác giả tạo ra một thế giới đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, trong đó sự cô đơn và hy vọng là hai yếu tố chính. Tác phẩm thể hiện rằng người ta có thể tìm thấy hy vọng và ý nghĩa trong cuộc sống dù ở trong hoàn cảnh khó khăn nhất.
• Khát Khao Thử Thách: Tác giả thể hiện thái độ về việc đối mặt với thử thách và không bao giờ từ bỏ. Santiago không chỉ đấu tranh để bắt con cá kiếm, mà còn đấu tranh để duy trì lòng kiên nhẫn và quyết tâm của mình trong cuộc sống.
• Tôn Trọng Thiên Nhiên: Hemingway cũng thể hiện sự kính trọng đối với thiên nhiên thông qua việc miêu tả môi trường biển cả và các loài cá. Ông đã khéo léo diễn đạt sự thần diệu và vẻ đẹp của thiên nhiên tự nhiên trong cảnh Santiago nhìn thấy cá kiếm lớn đẹp đẽ.

Tóm lại, "Ông già và biển cả" của Ernest Hemingway không chỉ là một câu chuyện về cuộc đấu tranh vật lý, mà còn là một tác phẩm về lòng can đảm, hy vọng và tôn trọng đối với cuộc sống và thiên nhiên.

Sổ tay tổng hợp kiến thức môn Ngữ Văn giúp các em chinh phục điểm thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi đánh giá năng lực!!!

3.4 Câu 4 SGK trang 48 Sách chân trời sáng tạo Chỉ ra các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả trong văn bản và nêu tác dụng của các yếu tố ấy.

Yếu tố thuyết minh thể hiện trong tác phẩm là việc sử dụng hình tượng ông lão đánh cá, một biểu tượng của sức mạnh con người trong việc chinh phục và vượt qua thách thức từ thiên nhiên. Tác giả thông qua hình ảnh ông lão này khẳng định rằng sức mạnh của con người không chỉ bao gồm khả năng về tinh thần mà còn liên quan đến khả năng về thể chất.

Yếu tố tự sự được thể hiện qua việc tường thuật về tình trạng của con cá và cách nó dẫn ông lão vào tình trạng khuất phục. Trong đó, con cá mệt mỏi và đánh bại ông lão, và ông lão tự nhận thấy mình đã trải qua sự "mất từ lâu".

Yếu tố miêu tả tập trung vào việc tạo hình cho tình trạng kiệt sức của ông lão trong quá trình đánh cá. Ông ta mô tả rằng mồ hôi đang ướt đẫm cả cơ thể, ông lão mệt đến thấu xương và đôi mắt hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ. Một thời điểm, ông lão cảm thấy mình gần như sắp ngất đi.

Tất cả những yếu tố trên không chỉ làm cho văn bản trở nên hấp dẫn và sinh động hơn mà còn nhằm mục đích thu hút sự quan tâm của độc giả hoặc người nghe đối với câu chuyện. Chúng giúp tạo nên một hình ảnh sắc nét và chân thực hơn về tình huống và tâm trạng của nhân vật, từ đó kích thích sự tò mò và tham gia của người tiêu thụ nội dung."

3.5 Câu 5 SGK trang 48 Sách chân trời sáng tạo: Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, bạn suy nghĩ gì về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại? Tìm những ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ suy nghĩ của bạn.

Tác phẩm "Ông già và biển cả" của Ernest Hemingway tập trung vào khát vọng chinh phục thế giới và tầm quan trọng của việc duy trì tinh thần chiến đấu trong cuộc sống. Santiago, ngư dân già, là biểu tượng của sự kiên nhẫn và quyết tâm để vượt qua khó khăn. Câu chuyện này có thể ám chỉ những khát vọng tương tự trong xã hội hiện nay.

Ở thế giới hiện đại, sự khát vọng chinh phục thế giới xuất hiện ở nhiều lĩnh vực, ví dụ:

• Khát Vọng Vượt Qua Biên Giới: Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, nhiều nhà nghiên cứu và doanh nhân đã có khát vọng vượt qua biên giới địa lý và chính trị để hợp tác toàn cầu. Các dự án như khai phá không gian, nghiên cứu khí hậu, và phát triển công nghệ mới đều thể hiện sự khát khao chinh phục thế giới để tạo ra những thay đổi tích cực.

• Khát Vọng Xóa Bỏ Khoảng Cách: Sự phát triển của Internet và các công nghệ truyền thông đã giảm bớt khoảng cách giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ. Người ta có thể dễ dàng truy cập thông tin và tương tác với người ở xa, thể hiện sự khát vọng vượt qua khoảng cách về văn hóa và ngôn ngữ để kết nối toàn cầu.

• Khát Vọng Xây Dựng Tương Lai Bền Vững: Với những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và khan hiếm tài nguyên, nhiều cá nhân, tổ chức và chính phủ đang có khát vọng chinh phục những vấn đề này thông qua việc nghiên cứu, hợp tác và đổi mới để xây dựng một tương lai bền vững cho hành tinh.

• Khát Vọng Hòa Bình: Trên thế giới, có nhiều cá nhân và tổ chức đang làm việc mạnh mẽ để thúc đẩy hòa bình và giải quyết xung đột. Việc này thể hiện sự khát vọng của con người trong việc đối mặt với thách thức của hòa bình toàn cầu.

Nhưng giống như Santiago trong tác phẩm, khát vọng chinh phục thế giới thường đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm. Nó đòi hỏi người ta không bao giờ từ bỏ, dù có gặp khó khăn và thử thách. Điều quan trọng là duy trì tinh thần chiến đấu và hy vọng, như Santiago, để cuối cùng đạt được mục tiêu của mình.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả” - Ngữ Văn 11 Chân trời sáng tạo. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức mà tác phẩm tuyệt vời này đem lại. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 45
• Soạn bài công nghệ AI của hiện tại và tương lai 
• Soạn bài Người trẻ và những hành trang vào thế kỉ XXI