Soạn bài Kiêu binh nổi loạn văn 10 cánh diều tập 2

1. Soạn bài Kiêu binh nổi loạn văn 10 cánh diều tập 2: Chuẩn bị 

- Đọc kĩ về phần Kiến thức ngữ văn để có thể vận dụng được phần đọc hiểu.

- Đọc kĩ thêm về một số lưu ý trước khi đọc văn bản Kiêu binh nổi loạn.

- Đọc kĩ về nội dung của đoạn giới thiệu để có thể hiểu rõ được bối cảnh của đoạn trích.

Nội dung chính: Đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” đã thể hiện được sự thối nát của phủ chúa Trịnh và miêu tả nên được sự nổi loạn của một đám kiêu binh khi căm ghét và khinh bỉ về cách làm của chúa Trịnh và quận Huy.

Tóm tắt: Đoạn trích "Kiêu binh nổi loạn" trong Hoàng Lê nhất thống chí đã khắc họa hình ảnh thối nát của phủ chúa Trịnh: một cảnh tượng cha, con, anh, em đấu tranh giành quyền lực, việc phế con trưởng lập con thứ hoàn toàn do những lợi ích kỷ của phe đảng, không phải vì quyền lợi của đất nước hay nhân dân. Tất cả sự nổi loạn, tàn bạo của đám kiêu binh, với tình trạng "căm ghét", "hậm hực", là biểu tượng cho sự khinh bỉ đối với cách làm của chúa Trịnh và quận Huy, họ chỉ muốn diệt trừ để thỏa mãn sự hả giận.

>> Mời bạn tham khảo: Soạn văn 10 Cánh diều 

2. Soạn bài Kiêu binh nổi loạn văn 10 cánh diều tập 2: Đọc hiểu

2.1 Người kể chuyện là ai?

Lời giải chi tiết:

Người kể chuyện trong tác phẩm chính là tác giả.

2.2 Người kể chuyện nhận xét gì về đầu bếp, gia thần của Trịnh Tông?

Lời giải chi tiết:

Một số lời nhận xét của người kể chuyện về người đầu bếp và gia thần của Trịnh Tông như sau:

- Đầu bếp: có tên là Dự Vũ, vốn là một người cơ trí, nói năng thì rành mạch.

- Gia thần: có tên là Gia Thọ, là người ở làng Bát Tràng, thuộc huyện Gia Lâm, hắn là một kẻ tinh khôn.

2.3 Chú ý động cơ và thái độ của đầu bếp, thần quân.

Lời giải chi tiết:

Sau khi được thế tử mời một bữa ăn uống no nê và ngỏ ý nhằm mong mọi người có thể một lòng giúp đỡ cho nhà chúa cùng lời hứa hẹn “Nếu trời cho xong việc, tất nhiên sẽ có sách son, khoán sắt lưu truyền muôn đời”. Nghe xong câu ấy, tất cả mọi người (bao gồm đầu bếp và thần quân) đều một mực và đồng ý.

2.4 Ai là người kể chuyện về nhân vật Bằng Vũ?

Lời giải chi tiết:

Tác giả chính là người kể chuyện cho nhân vật Bằng Vũ.

2.5 Chú ý lời nói, thái độ và hành động của Quận Huy.

Lời giải chi tiết:

- Lời nói của nhân vật Quận Huy khi biết được tin mình sắp gặp phải tai họa thì không có vẻ gì làm lo sợ mà vẫn vô cùng thản nhiên và tuyên bố một cách khá mạnh mẽ: “Ngày mai có biến, tôi sẽ chết. Nhưng tôi chết cũng phải có dăm ba mạng đi theo”.

- Khi được một số người nhà đưa ra thêm các lời khuyên rằng nên bế tân chúa để đi trốn, rồi gọi cho quân bên ngoài vào để bắt bọn gian; khuyên rằng nên đưa nghĩa sĩ vào ở trong phủ để tự vệ, ..., Quận Huy luôn luôn chối bỏ.

- Thái độ và hành động gần như không hề có chút đề phòng nào (Dẫn chứng: “Đêm ấy, Quận Huy ngủ ở trong phủ, cũng chỉ đem theo vài người hầu như mọi ngày, không hề phòng bị gì hết”).

2.6 Khí thế của kiêu binh được miêu tả như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Khí thế của kiêu binh được miêu tả:

- Quân lính khi nghe thấy những tiếng trống thì nhảy nhót một cách hăng hái, cầm binh khí rồi xô lấn nhau vào trong phủ.

- Khi các cửa đã bắt đầu đóng, quân lính ở bên ngoài cũng đừng hò reo, quát tháo long trời lở đất.

→ Khí thế của các kiêu binh cũng khá mạnh mẽ, hào hứng, có một chút hơi náo loạn và thiếu đi tính tổ chức.

2.7 Chú ý hành động và thái độ của Quận Châu trước đám kiêu binh.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống: đám kiêu binh bị dọa rằng nếu như không mở cửa, họ sẽ chèo vào và xác Quận Châu sẽ bị nát như cám.

- Hành động và thái độ của nhân vật Quận Châu: run sợ và đã phải ra mở cửa cho bọn kiêu binh ấy xông vào.

→ Hành động và thái độ của Quận Châu thể hiện nhân vật này khá nhu nhược, hèn nhát.

2.8 Tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của Quận Huy được miêu tả qua những chi tiết nào?

Lời giải chi tiết:

Trước tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của nhân vật Quận Huy được miêu tả thông qua những chi tiết sau:

- Voi của Quận Huy cưỡi thì bị đâm chém túi bụi, bị ném gạch → voi co vòi lại mà gầm, không dám húc lại nữa.

- Khi định giương bắn cung bắn thì dây cung bị đứt dây; vớ lấy cái súng để nạp đạn → mồi lửa bị tịt và không cháy.

- Quân lính cũng thừa dịp dùng câu liêm đã lôi viên quản tượng xuống dưới đất rồi chém.

- Một toán ở cửa Tuyên Vũ đã xông vào, đứng chắn ở đằng sau con voi, khiến cho voi không thể nhúc nhích được → dùng câu liêm móc cổ nhân vật Quận Huy và kéo xuống, đánh đấm một túi bụi rồi sau đó giết chết ngay tại chỗ.

2.9 Những hình ảnh so sánh trong lời kể có tác dụng gì?

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh so sánh ở trong lời kể:

- “Cứ thế lên lên xuống xuống y như người ta giỡn quả cầu hoặc rước pho tượng Phật”

 →Có tác dụng: giúp cho người đọc hình dung được rõ hơn về tư thế khi nâng thế tử.

- “Những kẻ buôn bán ở các phố phường, chợ búa đều tranh nhau kéo đến xem mặt chúa, sân phủ đông như họp chợ”.

→ Có tác dụng: nhấn mạnh thêm về sự đông đúc, trí tò mò của mọi người khi họ muốn xem được mặt chúa.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được thầy cô lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp ngay từ bây giờ nhé!

2.10 Kiêu binh lộng hành bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Kiêu binh bắt đầu lộng hành và bức ép chúa cũ, trả thù cho các đại thần được miêu tả như sau:

- Nhà cửa của Quận Huy đã bị phá tan tành, một mảnh ngói cho nhà cũng không còn.

- Những thành viên thuộc đảng của Thị Huệ và quận Huy, cũng như các viên quan hầu mà lính đồng minh không ưa, đã phải chịu đựng những cuộc tấn công phá nhà, bị truy bắt và thậm chí bị giết chết.

- Làm náo động đến kinh thành. Tông hạ chỉ nhằn ngăn cấm nhưng vẫn không thôi.

2.11 Chi tiết nào cho thấy Trịnh Tông bất lực, không kiểm soát được kiêu binh?

Lời giải chi tiết:

Trước sự lộng hành một cách quá đà của đám kiêu binh, Trịnh Tông cũng tỏ ra rất bất lực, thể hiện ở những chi tiết:

- Trịnh Tông đã cho người dò xét ở trong kinh kì, lén đến chỗ của đám kiêu binh rồi tụ họp, bắt phứa một người là thường dân ở gần và đem chém đầu để ra oai.

→ Kết quả: việc phá phách nhà cửa đã tạm ngưng nhưng việc truy lùng bắt người để giết cũng vẫn chưa chấm dứt.

3. Soạn bài Kiêu binh nổi loạn văn 10 cánh diều tập 2: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Hãy nêu ra những sự kiện chính ở trong văn bản Kiêu binh nổi loạn và cho biết những mâu thuẫn ở đây là gì?

Lời giải chi tiết:

Những sự kiện chính ở trong văn bản là:

- Dự Vũ và Gia Thọ, đều thể hiện tính chất xúi giục và hỗ trợ cho việc Tông thực hiện hành động phản bội. Hành động mời cơm ngỏ ý của Tông chỉ là một biểu hiện chính thức của sự phó thác, nhưng thực tế lại là việc chỉ đạo sự tập trung tấn công vào quận Huy.

- Vũ Bằng chính là người dẫn đầu chủ mưu và giao cho hắn công việc đánh trống để thúc giục ba quân.

- Sự can thiệp của các quý tộc và thân tộc trong triều như quận Viêm, Chiếu lĩnh bá, quận Hoàn, Thánh mẫu... rõ ràng chỉ nhằm mục đích lợi dụng, với con trai làm Chiếu lĩnh bá, quận Hoàn và Thánh mẫu đều đang hành động để bảo vệ quyền lợi và chấp nhận sự can thiệp để hỗ trợ cho mục tiêu cá nhân của họ.

- Đám kiêu binh nổi loạn rồi xông thẳng vào phủ và giết chết nhân vật Quận Huy cùng với đó chính là đốt cả phủ của Quận Huy

- Lập Trịnh Tông làm vua, Trịnh Cán đã bị phế truất.

→ Sự mâu thuẫn ở đây xuất phát từ sự căm ghét đối với Quận Huy, xem như kẻ thù, bắt nguồn từ những chính sách tàn độc và mục đích của đám kiêu binh nổi loạn, nhằm trả thù và rửa hận.

3.2 Câu 2 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Những chi tiết miêu tả nên hành động của đám khiêu binh. Em có đưa nhận xét gì về những hành động ấy?

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết nhằm miêu tả hành động của đám khiêu binh là:

- Khi đến buổi họp, đám kiêu binh tỏ ra hăng hái, tuy nhiên, không ai không mang theo nỗi sợ hãi trước Quận Huy.

- Tiếng trống vang lên, tất cả mọi người đều hăng hái nhảy nhót, cầm binh khí và xô lấn nhau tiến vào phủ.

- Khi cửa đóng không vào được thì chúng bắt đầu reo hò, quát tháo một cách long trời lở đất.

- Khi Quận Châu đưa ra đàm phán nhưng bọn chúng không lắng nghe mà còn thét lên rồi ra oan: “Nếu cậu không mở cửa ra, thì chúng tôi sẽ trèo tường mà vào, thì xác cậu sẽ nát như cám!”.

- Khi bước vào phủ và thấy Quận Huy cưỡi trên voi rồi đe dọa, bọn chúng ban đầu sợ hãi, rụt rè và ngồi xuống, lắng nghe lệnh mà không dám phản kháng. Tuy nhiên, sau đó, chúng lại đồng loạt đứng dậy và tấn công, trở nên hùng dũng hơn. Họ vây quanh chân voi, sử dụng câu liêm để kéo cổ Quận Huy xuống, sau đó đánh đập và giết chết hắn ngay tại chỗ.

- Em trai Quận Huy cũng đã bị kiêu binh quát đứng lại, dùng đến gạch đá đập cho vỡ đầu và sau đó vứt xác xuống hồ Thủy Quân.

- Tất cả anh em trong gia đình Quận Huy đều đã mất, bọn chúng vui mừng hò reo, nhưng lòng uất hận vẫn còn đọng lại. Chúng quyết định cùng nhau đến tìm kiếm sự trả thù bằng cách xâm phạm và phá hủy nơi cư trú của Quận Huy, kêu gọi sự giúp đỡ từ Chúa để hủy diệt dinh thự của kẻ thù.

Nhận xét về những hành động của đám kiêu binh:

Ban đầu, cả đám cảm thấy sợ hãi trước sự quyền uy của Quận Huy, nhưng theo thời gian, họ tự khích lệ mình chiến đấu. Sẵn sàng hy sinh để bảo vệ công bằng và vượt qua sự bóc lột, họ quyết tâm trở thành những người kiểm soát tình hình. Như những "con giun xéo lắm cũng quằn", bọn họ xuất phát từ sự căm phẫn và khinh bỉ, biến thành những kiêu binh nổi loạn với mục tiêu là trả thù và giải thoát từ sự áp bức và hiếp đáp.

Ban đầu, có thể do thói quen phục tùng, nghe lệnh, nhưng chỉ trong khoảnh khắc, tinh thần căm phẫn bùng nổ, và đám kiêu binh tụ tập để tấn công. Sự đoàn kết và sức mạnh tập thể hiện ra trong những hành động của họ.

Các động thái của đám kiêu binh không chỉ là biểu hiện của sự phân rã và suy tàn của chế độ cầm quyền, mà còn là dấu hiệu của sự sụp đổ của một vương triều không còn khả năng kiểm soát đám quân tự phát mà nổi lên để lãnh đạo.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3.3 Câu 3 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Những chi tiết, hình ảnh nào đã cho thấy được sự bất lực và thất bại của phe cánh Quận Huy?

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết, hình ảnh đã cho thấy được sự bất lực và thất bại của phe phái của Quận Huy:

- Không có sự đề phòng, thiếu đi mưu lược.

- Quận Châu ban đầu theo Quận Huy đứng ở cửa sổ, sẵn sàng để đe dọa quân lính. Một kiêu binh nhanh chóng đưa ra một câu chỉ trích và ngay lập tức mở cửa.

- Quận Huy cưỡi trên chiếc voi, dự định giương cung để bắn, nhưng dây cung bất ngờ đứt, khiến anh phải vội vã nạp đạn cho khẩu súng. Tuy nhiên, không may mắn, lửa lại không cháy khi anh cố gắng kích nổ.

- Quân lính lôi viên quản tượng xuống đất để chém

- Quận Huy nhảy xuống, tấn công và làm bị thương vài người, nhưng rồi cuối cùng anh bị quân lính sử dụng cây liêm móc, kéo xuống đất, đánh hội đồng và giết chết.

- Em ruột Quận Huy hối hả lao vào phủ, nhưng khi đến chùa Báo Thiên, cũng bị quân lính tấn công, gây thương tích nặng và ném xác xuống hồ Thủy Quân.

- Anh em quận Huy đã bị kiêu binh giết hết, trong khi đó, Quận Châu vẫn phất cờ đuôi báo và khua chiêng để thu hút sự chú ý của quân lính.

- Chúa bắt đầu chạy trốn, bụng đói làm cho hắn khóc lóc nheo nhéo, chỉ khi đe doạ bị bắt mới làm chúa ngừng khóc.

3.4 Câu 4 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Cảnh Trịnh Tông lên ngôi có gì đặc biệt? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả.

Lời giải chi tiết:

     Dùng tạm chiếc mâm trước đây vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt thế tử ngồi lên, rồi tám người kề lên vai khiêng.

     Kiêu binh hoành tráng lên đường, đưa Trịnh Tông trên chiếc mâm gỗ, mọi người đổ về như một đám đông đông đúc như chợ. Hai tiếng "họp chợ" trở nên mỉa mai, châm biếm! Họ sắp đặt mâm gụ ngoài đường để cất lên và hạ xuống Trịnh Tông. Cụm từ "ngoài đường" mang theo nét hài hước, không có chút tôn nghiêm nào. Dù Trịnh Tông vẫn được gọi bằng các danh hiệu trang trọng như thế tử, mặt rồng, Thánh chúa... nhưng ngai vàng chỉ là một chiếc mâm đặt trên vai đám binh tráng, thu hút sự chú ý của hàng phố giống như một sự kiện họp chợ.

3.5 Câu 5 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Hãy chỉ ra một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử có trong văn bản. Theo em, quan điểm và thái độ của người kể chuyện như vậy có khách quan và đáng tin cậy không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Một số đánh giá, bình luận của người kể chuyện như:

- Bằng Vũ được làng thuê để thay thế vào vị trí lính. Anh ta có dáng vẻ thấp bé, thanh nhã, giống như một học trò.

- Quân lính vốn rất sợ Quận Huy, thấy hắn cưỡi voi, lại càng thêm khiếp đảm, đều ngồi sụp xuống để nghe lệnh, không một ai dám lên tiếng, cũng không dám xông tới.

- Anh em Quận Huy đã chết rồi, quân lính vui mừng và reo hò như sấm.

    Theo quan điểm và thái độ của người kể chuyện, chúng ta có thể tin tưởng vào sự đáng tin cậy của họ, bởi vì người kể chuyện thường là một nhân vật ngay trong câu chuyện, có thể là người chứng kiến trực tiếp hoặc tham gia trong các sự kiện. Người kể chuyện mang đến cái nhìn toàn diện về các tình tiết, hành động, thái độ và tình cảm của các nhân vật. Trong tiểu thuyết chương hồi, những nhân vật được mô tả có thể tồn tại trong thực tế, do đó, người kể chuyện không thể bịa đặt hay áp đặt quan điểm cá nhân vào đánh giá và bình luận. Điều này làm cho góc nhìn từ người kể trở nên trung thực và đáng tin cậy hơn.

3.6 Câu 6 trang 42 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Người xưa từng nói về năm nguy cơ làm mất nước: “Một, trẻ không kính già; hai, trò không trọng thầy; ba, binh kiêu tướng thoái; bốn, tham nhũng tràn lan; năm, sĩ phu ngoảnh mặt.” (Lê Quý Đôn). Sau khi đọc đoạn trích Kiêu binh nổi loạn em suy nghĩ gì về ý kiến này?

Lời giải chi tiết:

Sau khi đọc "Kiêu binh nổi loạn", cá nhân em đồng tình với quan điểm của Lê Quý Đôn về tình hình của triều đại phong kiến lâu dài và uy nghiêm, nhưng giờ đây đã rơi vào tình trạng suy sụp đau lòng. Hình ảnh bố nằm đó chết, anh em xung đột và đấu tranh với nhau để giành quyền lực và ngai vàng. Trong bối cảnh này, Trịnh Tông trở thành người đứng đầu với sự hỗ trợ của sự định đoạt của số phận. Tuy nhiên, việc làm chúa không giúp hắn kiểm soát được bạo loạn từ đám lính tự phát, với hậu quả là việc phá nhà, giết người, và cướp của đều diễn ra một cách tràn lan. Điều này thể hiện rõ tình trạng bất ổn và hỗn loạn trong xã hội phong kiến đóng cửa mình trước những thách thức và biến cố không ngừng.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Kiêu binh nổi loạn trong sách Cánh diều 10 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn xem thêm: 

• Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 20
• Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội
• Soạn bài Tự đánh giá Thư dụ Vương Thông lần nữa