Soạn bài Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân sách cánh diều 11 tập 2

1. Soạn bài Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân sách cánh diều 11 tập 2: Chuẩn bị

1.1. Câu 1 (trang 133, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Đọc đoạn trích Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân, tìm hiểu thêm về thông tin của nhà phê bình văn học Nguyễn Đăng Mạnh.

Phương pháp giải: Tìm kiếm thông tin ở trên sách, báo và internet,... Chú ý lựa chọn ra những thông tin phù hợp để phục vụ cho việc đọc hiểu.

Lời giải chi tiết:

- Những thông tin cơ bản về nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh: 

+ Nguyễn Đăng Mạnh sinh năm 1930 tại Nam Định, quê quán ông ở Gia Lâm, Hà Nội. Nhà phê bình mất vào năm 2018.

+ Thiếu thời, ông theo học tại trường Chu Văn An ở Hà Nội. Khi Cách mạng tháng Tám nổ ra, trường ông học bị sơ tán lên Phú Thọ, rồi trường cũng bị giải tán. Ông theo học tại trường trung cấp sư phạm ở Tuyên Quang sau đó bước vào nghề giáo.

+ Năm 1960, Nguyễn Đăng Mạnh được giữ ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội để làm cán bộ giảng dạy. Từ đó ông đã bắt đầu viết nghiên cứu và sau đó trở thành nhà nghiên cứu phê bình.

+ Ông từng làm chủ nhiệm cho bộ môn Văn học Việt Nam hiện đại, khoa Ngữ văn tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

+ Nguyễn Đăng Mạnh là chủ biên cuốn sách giáo khoa văn học lớp 11 và 12 chương trình cải cách giáo dục giai đoạn 1980–1992.

+ Về già ông sống tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau một thời gian dài lâm bệnh, GS Nguyễn Đăng Mạnh đã từ trần vào hồi chiều ngày 9/2/2018 ở Bệnh viện hữu nghị Việt – Xô Hà Nội, ông hưởng thọ 88 tuổi.

+ Nguyễn Đăng Mạnh được coi là một nhà nghiên cứu đầu ngành về lĩnh vực văn học Việt Nam hiện đại và được phong tặng danh hiệu là Nhà giáo Nhân dân.

1.2. Câu 2 (trang 133, SGK Ngữ Văn 11, tập hai)

Liên hệ với những hiểu biết trong truyện Chữ người tử tù đã được học ở Bài 3 để hiểu được văn bản nghị luận này. 

Phương pháp giải: Chú ý vào việc lựa chọn thông tin cho phù hợp nhằm phục vụ cho việc đọc hiểu. 

Lời giải chi tiết:

- Chữ người tử tù lúc đầu mang tên là Dòng chữ cuối cùng được đăng tải trên tạp chí Tao đàn số 29 vào năm 1938, sau đó được in vào tập Vang bóng một thời và sau đó đổi tên thành Chữ người tử tù.

- Chữ người tử tù được đánh giá là một trong những thiên truyện phải nói là xuất sắc nhất của tập sách.

- Nội dung chính: Tác phẩm đã ngợi ca cái đẹp và trân quý nhân phẩm vô cùng tốt đẹp của con người không bị môi trường bào mòn và làm thay đổi.

>> Xem thêm: Soạn văn 11 Cánh diều

2. Soạn bài Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân sách cánh diều 11 tập 2: Đọc hiểu 

2.1 Người viết đã nêu ra vấn đề gì và nhận định như thế nào về vấn đề ấy?

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn thứ nhất, đưa ra vấn đề chính được nêu lên và ý kiến của tác giả về vấn đề ấy. 

Lời giải chi tiết:

- Vấn đề: Thế giới nhân vật của những nhà văn. 

- Nhận định: Những nhà văn có phong cách riêng đều tự tạo ra cho mình một thế giới nhân vật riêng biệt.

2.2 Vì sao tác giả lại cho rằng Chữ người tử tù là một "sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối"?

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn thứ 2 sau đó tìm ra câu văn thể hiện lý do của ý kiến ấy.

Lời giải chi tiết:

Vì đó chính là sự chiến thắng của những cái đẹp và những cái thiện lương trước những cái nhơ nhuốc và xấu xa.

2.3 Tác giả đã nhắc tới những biểu hiện nào của những nhân vật để chứng tỏ họ là những người "vô úy"?

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn thứ 2 sau đó tìm ra những biểu hiện của các nhân vật. Hiểu những người “vô úy” có nghĩa là như thế nào.

Lời giải chi tiết:

Những người “vô úy” chính là những người không sợ bất cứ điều gì. Những nhân vật như Huấn Cao hay viên quản ngục và viên thơ lại đều là những người vô cùng gan góc, ngang tàng và dám thách thức mọi người.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

2.4 Người viết đã phân tích và làm rõ thêm khía cạnh nào ở các nhân vật trong Chữ người tử tù?

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn thứ 2, tìm ra những biểu hiện khác ngoài việc không sợ bất cứ điều gì ở các nhân vật. 

Lời giải chi tiết:

Những nhân vật không hề sợ hãi bất cứ những thế lực hay những quyền lực giáng xuống khi biết họ đã cố tình làm sai nhiệm vụ. Nguyễn Tuân đã dạy cho chúng ta muốn nên người thì cần phải biết kính sợ cái đẹp, cái tài và sự thiện lương trong mỗi con người. Nếu con người mà không sợ điều ấy mà còn lăng mạ và giày xéo, e sợ tiền tài và quyền thế thì là những kẻ yếu kém, hèn nhát đáng bị ghét bỏ.

2.5 Phần 3 khẳng định về vẻ đẹp nào của nhân vật quản ngục? Từ đó, hãy suy đoán về thông điệp mà tác giả đang muốn thể hiện.

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn thứ 3, tìm ra những vẻ đẹp được nhắc đến của viên quản ngục. Từ đó suy ra nội dung mà tác giả đang muốn thể hiện.

Lời giải chi tiết:

- Vẻ đẹp: 

+ Có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên cao cả… Đó là cúi đầu trước cái tài, cái đẹp và cái thiện lương. 

- Nội dung mà tác giả đang muốn thể hiện: Muốn nên người thì cần phải biết kính sợ cái tài, cái đẹp và sự thiện lương trong mỗi con người.

3. Soạn bài Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân sách cánh diều 11 tập 2: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 135 SGK Văn 11/2 sách cánh diều 

Văn bản trên cho thấy người viết muốn được làm sáng tỏ điểm đặc sắc nào về nội dung và nghệ thuật trong truyện ngắn Chữ người tử tù?

Phương pháp giải: Đọc kĩ toàn bộ bài, chỉ ra nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn ấy.

Lời giải chi tiết:

- Giá trị nội dung:

+ Muốn nhấn mạnh về thông điệp sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện với cái ác.

+ Cho thấy được quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Tuân về cái đẹp trong con người và nghệ thuật.

- Nghệ thuật: 

+  Nghệ thuật xây dựng cốt truyện với tình huống truyện và hình tượng các nhân vật hết sức đặc sắc của tác giả.

+ Sử dụng triệt để những hình ảnh đối lập nhằm làm sáng tỏ về quan niệm thẩm mĩ của mình.

3.2 Câu 2 trang 135 SGK Văn 11/2 sách cánh diều

Trong phần 2, người viết đã lập luận như thế nào để làm nổi bật lên vẻ đẹp của những nhân vật trong truyện Chữ người tử tù, nhất là việc “biết sợ” những “cái tài, cái đẹp và thiên tính tốt đẹp của con người (hay còn gọi là thiên lương)”?

Phương pháp giải: Đọc kĩ toàn bộ bài, chỉ ra những lập luận để làm rõ về luận điểm vẻ đẹp của những nhân vật. 

Lời giải chi tiết:

* Luận điểm 1: Ánh sáng chói lóa của con người tài đức vẹn toàn sống trong ngục tù tăm tối, xung quanh toàn kẻ tiểu nhân:

- Lí lẽ: 

+ Trích dẫn: “ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi trên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ”.

→ Sự chiến thắng của ánh sáng tri thức, của những cái đẹp, cái tài và luôn tỏa sáng dù cho ở bất kì nơi đâu.

* Luận điểm 2: Tinh thần cứng rắn và gan góc của những người mang trong mình nhân cách cao thượng:

- Lí lẽ: 

+ Tinh thần ấy rất phù hợp đối với một dân tộc luôn phải đương đầu với lũ giặc xâm lược, với bạo lực hung hãn nhất.

+ Huấn Cao hay người quản ngục đều là những người mang trong mình một tinh thần như thế. Một người dù cho bị phán tử nhưng vẫn không hề có chút sợ hãi nào. Một người dù có là người đứng đầu một trại giam nhưng luôn là người yêu thích cái đẹp và không ngần ngại đi xin chữ của một người tử tù.

* Luận điểm 3: Thái độ của Huấn Cao đối với người quản ngục.

- Lí lẽ: 

+ Huấn Cao lúc ban đầu coi thường viên cai ngục nhưng khi chứng kiến được những cử chỉ đẹp và thái độ với những cái đẹp của viên quản ngục thì nhận ra được tấm lòng và con người thật của ông.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3.3 Câu 3 trang 135 SGK Văn 11/2 sách cánh diều

Em hãy chỉ ra ý kiến và giọng điệu của người viết ở trong đoạn văn sau:

Phương pháp giải: Đọc kĩ đoạn văn sau đó chỉ ra ý kiến và giọng điệu của người viết. 

Lời giải chi tiết:

- Trong đoạn văn phía trên, người viết đã chỉ ra những ý kiến và khẳng định quan điểm của mình: "muốn nên người, phải biết kính sợ ba điều này: cái tài, cái đẹp và cái thiên tính tốt của con người (thiên lương). Vậy, kẻ nào không biết sợ cái gì hết, đó là loài quỷ sứ”.

- Giọng điệu vô cùng dứt khoát với giọng văn trầm lắng và nhẹ nhàng nhưng cũng rất mãnh liệt. 

3.4 Câu 4 trang 136 SGK Văn 11/2 sách cánh diều

Ngôn ngữ nghị luận ở phần 3 mang đặc điểm gì đáng chú ý?

Phương pháp giải: Đọc kĩ toàn bộ bài, chỉ ra ngôn ngữ nghị luận có trong các đoạn và so sánh nhằm tìm ra đặc điểm ở phần 3.

Lời giải chi tiết:

Ngôn ngữ nghị luận ở phần 3 có những đặc điểm rất đáng chú ý như sau: Tác giả sử dụng ngôn ngữ vô cùng nhẹ nhàng nhưng lại rõ ràng và dứt khoát. Qua đó thể hiện rất rõ quan điểm ý kiến của bản thân. 

3.5 Câu 5 trang 136 SGK Văn 11/2 sách cánh diều

Em có đồng ý với ý kiến sau đây của người viết hay không? Tại sao?

Phương pháp giải: Đọc kĩ toàn bộ bài, hiểu nội dung của ý kiến sau đó đưa ra quan điểm cá nhân. 

Lời giải chi tiết:

- Em đồng ý với ý kiến phía trên. 

- Vì trong cuộc sống, mình không phải là người duy nhất và chúng ta không thể nào tồn tại mà chỉ biết mình, không biết sợ những người khác. Có thể hiện tại mình hơn nhiều người khác nhưng vẫn kém hơn so với rất nhiều người. Do đó, cũng có đôi lúc chúng ta cần phải cúi đầu trước những người có nhiều tri thức cũng như giàu kinh nghiệm hơn. Tùy từng trường hợp mà chúng ta sẽ phải xem xét rồi mới đưa ra quyết định có cúi đầu hay không. Do đó, “có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên hèn hạ, có những cái lạy làm cho con người đê tiện. Nhưng cũng có những cái cúi đầu làm cho con người bỗng trở nên cao cả hơn, lớn lao hơn, lẫm liệt hơn, sang trọng hơn” là điều chính xác.

3.6 Câu 6 trang 136 SGK Văn 11/2 sách cánh diều

Viết một đoạn văn (độ dài khoảng 10 – 12 dòng) bình luận về một bài học mà em đã rút ra được sau khi đã học truyện Chữ người tử tù.

Phương pháp giải: Đọc kĩ toàn bộ bài, hiểu nội dung sau đó rút ra bài học cho bản thân mình và trình bày thành một đoạn văn dài 10 – 12 dòng. 

Lời giải chi tiết:

Tác phẩm "Chữ người tử tù" của tác giả Nguyễn Tuân đã cho chúng ta thấy được những nét đẹp trong nghệ thuật và nhân cách con người, thông qua đó còn truyền tải về những thông điệp và bài học tốt đẹp tới người đọc. Qua câu chuyện, ta có thể thấy rằng môi trường sống có thể làm thay đổi con người nhưng cũng có thể không. Những tên lính với thái độ hết sức thô lỗ và vô lễ đối với Huấn Cao là những kẻ thô bạo và vô cùng tàn nhẫn, chỉ biết đánh đập và có những tật xấu sau khi sống lâu ngày ở trong tù. Tuy nhiên, Huấn Cao và tên quản ngục là trường hợp ngược lại. Dù sống trong môi trường rất tăm tối, u ám và xấu xa nhưng họ vẫn không bị ảnh hưởng. Nhân cách của họ vẫn luôn trong sáng, thanh cao. Qua đó có thể thấy được rằng cái đẹp không chỉ đáng quý, mà còn làm cho con người ta trở nên cao quý, đẹp hơn và thanh sạch hơn. Qua truyện, ta có thể thấy được tác giả muốn gửi tới người đọc một thông điệp rằng cái đẹp có khả năng sẽ tồn tại ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào, và có khả năng đánh bại được mọi thứ xấu xa và ác ôn. Nó cũng có thể giúp cho con người cứu rỗi tâm hồn của bản thân, gần gũi hơn với nhau. Ngay cả khi đã bị chôn vùi, cái đẹp vẫn không bao giờ mất hoàn toàn giá trị nhân văn của nó.

Truyện ngắn đã nhấn mạnh những tình huống vô cùng đặc biệt và xúc động mà nhân vật chính phải trải qua trong tù. Tác phẩm cũng đề cập tới những vấn đề xã hội và đạo đức, về cuộc sống đầy những khó khăn và sự kiên trì trong quá trình tìm kiếm sự công bằng và tự do. Hy vọng rằng qua soạn bài lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân các em có thể có cái nhìn sâu sắc và suy ngẫm về những giá trị của cuộc sống.

Ngoài ra, để học thêm về nhiều tác phẩm văn học khác thuộc chương trình ngữ văn 11, thậm chí là những kiến thức của môn học khác nữa, các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn để đăng ký khoá học của VUIHOC và cùng trải nghiệm học tập với các thầy cô ngay nhé!

>> Mời bạn tham khảo ngay: 

• Soạn bài Một thời đại trong thi ca 
• Soạn bài Tôi có một giấc mơ 
• Soạn bài Tự đánh giá: Trương Chi