Soạn bài Một người Hà Nội sách cánh diều 11 tập 2

1. Soạn bài Một người Hà Nội sách cánh diều 11 tập 2: Chuẩn bị 

a. Tác giả Nguyễn Khải 

- Nguyễn Khải sinh năm 1930 mất năm 2008 với tên thật là Nguyễn Mạnh Khải.

- Ông quê gốc ở Nam Định nhưng sinh ra ở Hà Nội và di chuyển sống ở nhiều nơi khác nhau từ khi còn nhỏ. 

- Khi còn trẻ, ông tham gia đội tự vệ ở Hưng Yên tham gia kháng chiến chống Pháp rồi làm bộ đội, y tá rồi chuyển sang làm báo. 

- Đến năm 1975 ông chuyển vào Hồ Chí Minh sinh sống và chuyển hẳn công tác tại Hội nhà văn Việt Nam.

- Ông từng đảm nhiệm vị trí ủy viên ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam các khóa 2 và 3 và Phó tổng thư ký của khóa 3. Đến khóa 7 thì ông ở vị trí đại biểu quốc hội.

- Sự nghiệp của ông bắt đầu từ những năm 1950 và bắt đầu được nhiều người biết đến với tiểu thuyết Xung Đột sáng tác năm 1959. 

- Chủ yếu ngòi bút của nhà văn Nguyễn Khải hướng tới những chủ đề nông thôn xây dựng cuộc sống mới, về cuộc sống của người chiến sĩ tham gia cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, là những vấn đề nóng của chính trị xã hội. Những thay đổi của tư tưởng nhân dân cũng được ông chú ý đến. 

- Ông nắm giữ khá nhiều giải thưởng như Giải thưởng Hội nhà văn Việt Nam năm 1982 với tác phẩm Gặp gỡ cuối năm và Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt II về văn học nghệ thuật vào năm 2000, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000,...

b. Tính cách của con người Hà Nội

• Bản chất thanh lịch, nho nhã, không xô bồ vội vàng.

• Người Hà Nội hành xử văn minh lịch sự, họ cẩn thận trong từng lời ăn tiếng nói.

• Người Hà Nội gốc nhất là những gia đình sống chung từ 5 thế hệ. Từ sinh hoạt hàng ngày với người thân đến cách ứng xử với xã hội đều nhẹ nhàng, không tính thiệt hơn, dễ chấp nhận cuộc sống hiện tại của mình.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp sớm nhất!

>> Xem thêm: Soạn văn 11 chi tiết 

2. Soạn bài Một người Hà Nội sách cánh diều 11 tập 2: Đọc hiểu 

2.1 Câu 1 trang 11 SGK Văn 11/2 Cánh diều 

Tình cảm của nhân vật “tôi” đối với Hà Nội vừa giải phóng ra sao?

Qua bài viết ta có thể thấy được nhân vật “tôi” đối với Hà Nội vừa giải phóng có cảm giác cực kỳ khoan khoái

2.2 Câu 2 trang 11 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Chú ý sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật.

Sự kết hợp giữa lời của người kể chuyện với lời của nhân vật rất linh hoạt và rất đời. Đó là câu chuyện ngày thường của nhân vật tôi đang chậm rãi đạp xe trên đường với bao nhiêu nghĩ ngợi trên con đường đẹp nhất Hà Nội mang tên Phan Đình Phùng. Nhưng rồi bất chợt có một bạn trẻ đạp bay như gió lao trực tiếp vào xe “tôi”. Nhân vật tôi quay lại nhẹ nhàng hỏi “Cậu đi đâu mà vội thế?” nhưng đạp lại không phải câu trả lời nhẹ nhàng mà là câu chửi “Tiên sư cái anh già!”.

2.3 Câu 3 trang 12 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Với thời cuộc, nhân vật cô Hiền có thái độ như thế nào?

Cô Hiền luôn biết cách ứng xử, là người khôn ngoan với thời cuộc.

2.4 Câu 4 trang 13 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Chú ý những chi tiết cho thấy rõ tính cách, suy nghĩ, tính toán và quyết định việc gia đình của nhân vật cô Hiền.

Những chi tiết cho thấy rõ nhất tính cách, suy nghĩ, tính toán và quyết định việc gia đình của nhân vật có thể kể đến: Gia đình cô Hiền sau ngày giải phóng vẫn có hai ngôi nhà, một dinh cơ để ở một căn nhà ở Hàng Bún dùng để cho thuê.  

2.5 Câu 5 trang 13 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Lòng tự trọng và ý thức trách nhiệm của nhân vật cô Hiền được thể hiện ra sao?

Cô Hiền dù không quá ủng hộ nhưng khi người con trai cả có mong muốn đi đánh trận, ra chiến trường thì cô cũng đồng ý ngay.

2.6 Câu 6 trang 14 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Nội thất và vật dụng trong nhà cô Hiền có gì đáng chú ý?

Có thể nhận thấy nội thất và vật dụng trong nhà cô Hiền mang hướng cổ kính, hoài cổ đầy tao nhã. Nơi cô Hiền dùng để tiếp khách có một tấm bình phong cao hơn người được chạm khắc bằng gỗ. Tấm bình phong này đã có hơn mấy chục năm và vẫn được cô sử dụng. Thêm vào nội thất là bộ sa lông gụ “cái khánh” với sập gụ chạm rất đẹp chứ không khảm. Trong tủ một cánh có bày một cái lư từ thời Hán, một cái liễn hấp sâm Giang Tây, một cái lọ men Thúy Hồng cùng với một số lọ có màu men thường gặp nhưng lại có kiểu dáng lạ,...

2.7 Câu 7 trang 14 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Hình ảnh cái bát thủy tiên men đỏ có ý nghĩa gì?

Bát thủy tiên như gợi lại thú chơi tao nhã chơi hoa Thủy Tiên của người Hà Nội xưa.

2.8 Câu 8 trang 15 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Những sự việc nào khiến nhân vật “tôi” buồn phiền?

Một số người đã làm mất đi vẻ đẹp của người Hà Nội khi có cách ăn nói, ứng xử kém đẹp, thô lỗ bậy bạ.

2.9 Câu 9 trang 15 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Chú ý hình ảnh cây si cổ thụ.

Cây si cổ thụ ở trong đền Ngọc Sơn bị báo đánh đổ bật cả rễ nhưng lại có thể hồi sinh một cách thần kỳ chính là thể hiện sức sống mãnh liệt của những nền văn hóa, những giá trị tinh thần được lưu giữ và phát huy hàng nghìn năm sau.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3. Soạn bài Một người Hà Nội sách cánh diều 11 tập 2: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Nhân vật trung tâm của truyện là ai? Hãy vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa nhân vật trung tâm này với các nhân vật khác trong truyện.

• Nhân vật trung tâm của cả tác phẩm là cô Hiền

• Mối quan hệ của cô Hiền với các nhân vật khác trong truyện

• Cô Hiền với nhân vật “tôi”

• Cô Hiền với hai người con trai Dũng và Tuất

• Cô Hiền và chàng trai đâm và xe, những người thiếu lịch sự khi hỏi đường

3.2 Câu 2 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Xác định phẩm chất, tính cách của nhân vật cô Hiền trong truyện Một người Hà Nội. Dựa vào những chi tiết nào để có thể xác định như thế? Vì sao nhân vật này được người kể chuyện gọi là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội?

• Nhân vật được người kể chuyện đánh giá là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội là nhân vật cô Hiền.

• Đây là người phụ nữ Hà Nội gốc, có khuôn mặt xinh xắn đậm chất tư sản.

• Gia đình cô giàu có từ thế hệ trước với mẹ làm kinh doanh buôn bán nước mắm còn bố thì đỗ tú tài. Chính vì thế không những giàu có mà cô Hiền đã được rèn rũa dạy dỗ cẩn thận từ khi còn nhỏ.

• Trải qua bao thăng trầm của dân tộc nhưng cô vẫn giữ cho mình cốt cách thanh cao, chân thật thẳng thắn.

• Với một nửa của mình, cô chọn người thật thà hiền lành chứ không theo đuổi thứ giàu sang xa hoa.

• Cô quyết đoán trong việc sinh và nuôi con. Đủ năm đứa ở tuổi 40 là cô quyết dừng lại để có thời gian cũng như của cải để lo cho con mình một cách chu đáo.

• Cô cũng mạnh tay trong việc dạy con từ lời ăn tiếng nói, không cần con giàu sang nhưng không thể mất đi phẩm chất của người Hà Nội

3.3 Câu 3 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

 Cách nhìn, quan điểm, thái độ của người kể chuyện xưng “tôi” đối với các nhân vật và sự việc trong truyện được thể hiện như thế nào?

• Nhân vật “tôi” chính là người đã trải qua bao thăng trầm của đất nước.

• Là người giỏi trong quan sát tình huống, là người nhạy bén sắc sảo với thời cuộc.

• “Tôi” còn có giọng điệu vui đùa nhưng đầy sự chiêm nghiệm khôn ngoan trải đời.

• “Tôi” còn là người luôn trân trọng những giá trị truyền thống lâu đời của đất nước.

3.4 Câu 4 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Trong truyện Một người Hà Nội, lời nhân vật được cá thể hoá sâu sắc và phối hợp hài hòa với lời người kể chuyện. Ý kiến của em về nhận định trên.

Tác giả như thoắt ẩn thoắt hiện trong chính nhân vật “tôi”. Là người kể chuyện cũng là người trực tiếp tham gia vào câu chuyện. Đây chính là một sáng tạo nghệ thuật mang lại góc nhìn khách quan nhất, chân thật nhất cho người đọc.

3.5 Câu 5 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh có ý nghĩa và tác dụng ra sao trong việc thể hiện chủ đề của truyện?

- Hình ảnh cây si cổ thụ bị bật gốc không chỉ nói đến sự khắc nghiệt của thiên nhiên mà còn là cách thể hiện quy luật của cuộc sống.

- Cây si được hồi sinh chính là niềm tin của con người với cuộc sống khi luôn có hy vọng trong mọi khó khăn.

- Cây si còn là biểu tượng nghệ thuật, là hình ảnh ẩn dụ cho chính mảnh đất thủ đô Hà Nội và con người nơi đây. Thiên nhiên có thể bị tàn phá, con người có thể bị nhiễm bệnh nhưng những con người Hà Nội vẫn luôn giữ được trong mình truyền thống văn hóa theo trường kỳ lịch sử.

3.6 Câu 6 trang 16 SGK Văn 11/2 Cánh diều

Từ truyện Một người Hà Nội, em có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa phẩm chất, tính cách cá nhân với việc nhận thức, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc?

- Phẩm chất cũng như tính cách của mỗi cá nhân có ảnh hưởng lớn đến nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.

- Xã hội ngày càng phát triển, sự hội nhập càng nhiều khiến cho nhiều nét đẹp truyền thống dần bị mai một, cho vào quên lãng.

- Một phần lớn vì sự tò mò và sức hút của sự mới mẻ khiến cho nhiều bạn trẻ có hứng thú hơn với các nền văn hóa của nước ngoài.

- Học hỏi để phát triển là tốt nhưng nếu qua theo cái mới thì cái cũ cái đẹp sẽ mất đi. Họ không hiểu sự sang trọng tinh tế của truyền thống khi cứ mải mê chạy theo sự tân tiến thay đổi liên tục của thế giới. 

- Chính từng chút từng chút này khiến cho những giá trị cốt lõi của đất nước không sớm thì muộn sẽ bị mất đi.

- Chúng ta cần chung tay nhận thức lại tính nghiêm trọng của vấn đề để có thể giữ gìn những truyền thống đẹp đẽ của đất nước, giúp Việt Nam ta có thể truyền tải nét đẹp văn hóa của mình đi xa hơn nữa.

Soạn bài Một người Hà Nội sách cánh diều 11 tập 2 ở trên đã có thể giúp các em hiểu thêm không chỉ về tác phẩm mà còn là nét đẹp của người Hà Nội gốc qua hình tượng cô Hiền. Không chỉ văn học mà Vuihoc sẽ còn mang lại nhiều kiến thức hữu ích về các môn học khác nhau. Các em hãy cùng tìm hiểu và theo dõi nhé! 

>> Mời bạn xem thêm: Soạn bài Trái tim Đan-kô - Sách cánh diều 11 tập 2