Soạn bài Thơ duyên sách chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Thơ duyên sách chân trời sáng tạo trước khi đọc

1.1 Câu 1 Bạn hãy chia sẻ những cảm xúc đặc biệt, hoặc những quan sát, phát hiện thú vị của bản thân về thiên nhiên quanh ta.

Có lẽ rất ít người trong chúng ta đã đi thăm hết các địa điểm tuyệt đẹp của đất nước hình chữ S - Việt Nam thân yêu. Phần vì chưa đủ điều kiện, phần vì chưa biết đến, phần vì nhiều địa điểm chưa được khám phá hết. Nhưng điều đó không sao cả vì chỉ cần bạn đi thăm một vài địa điểm thôi là bạn cũng đã phải thốt lên rằng: “Việt Nam ta đẹp quá”. Không nhất thiết phải là các danh lam thắng cảnh nổi tiếng, Việt Nam ta sở hữu những nét đẹp rất đỗi bình dị như cánh đồng lúa chín vàng ươm, lũy tre làng nên thơ, những nương ngô thôn quê, từng góc phố vỉa hè, v.v. Chỉ đơn giản thế thôi nhưng cũng đủ làm cho lòng người phải rung động mà ngắm nhìn mãi không rời và rồi trầm trồ với vẻ đẹp ấy.

Thật vậy, không phải ngẫu nhiên mà những căn nhà phố cổ trở nên nghệ thuật hơn trong tranh của Bùi Xuân Phái, những lũy tre làng trở thành những nhân vật chính trong các áng văn thơ, hay cây cầu Long Biên trở thành “chứng nhân lịch sử”. Tuy nhiên, xã hội ngày càng phát triển, những cánh đồng lũy tre đang dần nhường chỗ cho các tòa cao ốc, các khu phố cổ vẻ đẹp một thời được thay thế bằng một diện mạo mới hiện đại hơn. Bên cạnh những công trình được thiết kế hài hòa giữa cổ điển và hiện đại thì cũng có những công trình bị chỉ trích là phá hủy cảnh quan thiên nhiên môi trường. Vì vậy, trách nhiệm của chúng ta là cần chung tay giữ gìn và phát triển đất nước sao cho hài hòa giữa nét truyền thống, nét thiên nhiên mà vẫn có được sự tiện nghi của hiện đại. 

1.2 Câu 2 Trong hình dung của bạn, bức tranh mùa thu có những hình ảnh, sắc màu, đường nét đặc trưng nào?

Mùa thu là mùa đẹp nhất trong năm, mùa của những cảm hứng thơ ca, mùa của những câu chuyện tình lãng mạn. Có được những điều trên là bởi thời tiết chiều lòng người, không khí dễ chịu khiến tâm trạng chúng ta trở nên thoải mái hơn. Trong hình dung của bản thân em thì bức tranh mùa thu sẽ là bức tranh của màu vàng. Màu vàng của bầu trời lúc chạng vạng khi ánh mặt trời dần chìm xuống, màu vàng của những chiếc lá đang rơi rụng. Một bức tranh mùa thu thật bình yên và lãng mạn.

>> Xem thêm: Soạn văn 10 Chân trời sáng tạo

2. Soạn bài Thơ duyên sách chân trời sáng tạo trong khi đọc 

2.1 Lưu ý những từ ngữ chỉ mối quan hệ giữa các sự vật trong khổ 1. Đó là mối quan hệ như thế nào?

Trong khổ 1, tác giả đã sử dụng các từ ngữ chỉ mối quan hệ giữa các sự vật như sau:

• Chiều mộng hòa trên nhánh duyên. Câu thơ thể hiện mối quan hệ giữa chiều mộng - nhánh duyên.

• Cây me ríu rít cặp chim chuyền. Câu thơ thể hiện mối quan hệ giữa cây me - cặp chim chuyền.

• Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá. Câu thơ thể hiện mối quan hệ giữa trời xanh - lá..

Các câu thơ của thi sĩ lãng mạn Xuân Diệu đã thể hiện được mối quan hệ thân mật, bao chứa trong nhau của các sự vật

2.2 Trong khổ 4, cảnh vật có sự thay đổi như thế nào so với khổ 1,2?

Ở khổ thơ 1 và 2, nhà thơ đã khắc họa một mối quan hệ thân thiết quấn quýt của những cặp cảnh vật. Nhưng bắt đầu từ khổ thơ 4, ta thấy được một sự vận động gấp gáp hơn của cảnh vật. Điều này báo hiệu một sự chia ly sắp diễn ra giữa các cảnh vật được mô tả. 

3. Soạn bài Thơ duyên sách chân trời sáng tạo sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

Duyên ở đây được hiểu là duyên số. Điều này nghĩa là một sự gặp gỡ, giao thoa hoặc tương tác một cách tự nhiên mà không hề có sự sắp đặt. Đặt trong nội dung bài thơ thì “duyên” trong nhan đề “thơ duyên” ám chỉ sự gặp gỡ tương tác vô tình của các cảnh vật, cụ thể là cây me - cặp chim chuyền, trời xanh - lá cây, v.v. Cuối cùng là để làm nổi bật lên cuộc gặp gỡ vô tình “duyên số” giữa anh và em.

3.2 Câu 2 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

Khổ 1:

• Nhà thơ Xuân Diệu sử dụng những từ ngữ để miêu tả mối quan hệ gắn bó  giữa các cảnh vật như hòa trên, ríu rít, đổ... qua. Ngoài ra, việc sử dụng các từ tượng hình (đổ) và từ tượng thanh (ríu rít) giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về mối quan hệ hòa quyện thắm thiết.

• Sử dụng rất nhiều các hình ảnh khác nhau tạo nên sự đa dạng cho cảnh sắc thiên nhiên. Đặc biệt là hình ảnh cây me – một hình ảnh thân thuộc thường thấy trên  đường phố cổ Hà Nội vào thu, tạo cho người đọc một cảm giác như đang được đắm chìm trong không gian phố cũ tĩnh lặng đầy yêu thương của đất Thăng Long Tràng An xưa.

• Vần “uyên” (duyên, chuyền, huyền) gợi lên sự tĩnh lặng, nhẹ nhàng trong một buổi chiều thu.

→ Hình ảnh hòa quyện với âm thanh của “tiếng huyền” càng tô đậm nét những cảnh vật xung quanh trong một buổi “chiều mộng”.

Khổ 4:

• Tác giả sử dụng các từ láy (gấp gấp, phân vân) nhằm tạo nên sự xa cách, sự thay đổi trong tâm trạng cảnh vật.

• Vần “ân” cùng nhịp thơ trở nên nhanh hơn.

• Hình ảnh thơ quen thuộc với khung cảnh đồng quê (cánh cò)

→Cảnh vật dường như có sự xa cách hơn so với khổ thơ 1. Cảnh thu dường như từ đó cũng buồn hơn, cô đơn hơn khi cảnh vật được đặt trong sự to lớn, mênh mông của bầu trời.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3.3 Câu 3 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

3.4 Câu 4 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

Thiên nhiên chiều thu có một sự gắn bó mật thiết đối với sự phát triển cảm xúc của “anh” và “em”. Bởi mối tình duyên ấy xuất phát khi mà “anh” vô tình gặp “em” trong một buổi chiều thu. Cảm xúc trong cái buổi chiều thu định mệnh ấy chính là thứ đã dẫn lối phát triển cho tình cảm “anh” và “em” sau này. 

3.5 Câu 5 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

• Đối tượng chính, chủ thể trữ tình trong bài thơ đó là “anh” và “em”.

• Nguồn cảm hứng chủ đạo trong bài thơ ấy là tình yêu, tình cảm đôi lứa, duyên số giữa “anh” và “em”.

3.6 Câu 6 trang 69 SGK Văn 10/1 Chân trời sáng tạo

- Nhà thơ Xuân Diệu đã cảm nhận và miêu tả lại thiên nhiên mùa thu trong Thơ duyên rất độc đáo và gợi cảm. Ví dụ ở câu kết cuối bài “Lòng anh thôi đã cưới lòng em”, tác giả không dùng từ “phải lòng” hay “anh cưới em” mà là “lòng anh cưới em”. Chúng ta vẫn thường nghĩ đến mùa thu là một mùa tuy lãng mạn nhưng cũng cô đơn, buồn bã. Đó cũng là tâm trạng phổ biến trong mỗi bài thơ về mùa thu của các tác giả và nhà thơ khác, điển hình như trong Thu điếu của Nguyễn Khuyến. Tuy nhiên, khi đọc Thơ duyên của Xuân Diệu, ta lại thấy sự yêu đời, tươi trẻ trong những “duyên tình” qua sự gắn bó, tươi mới của cảnh vật thiên nhiên khi vào thu.

- Thơ duyên là bài thơ duy nhất không mang tâm trạng buồn trong số các bài thơ về mùa thu của Xuân Diệu.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết phần soạn bài thơ duyên sách ngữ văn 10/1 chân trời sáng tạo. Hi vọng rằng có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi thêm các nội dung kiến thức mà bài học này đem lại. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội
• Soạn bài Ôn tập trang 62 sách văn 10 chân trời sáng tạo tập 1
• Soạn bài Hương Sơn phong cảnh