Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 70 sách văn 10/1 kết nối tri thức

Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 70 sách văn 10/1 kết nối tri thức

1. Câu 1 trang 70 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Qua bài học này, theo bạn, những điều gì làm nên vẻ đẹp của thơ ca?

Lời giải chi tiết:

Ngôn ngữ, hình ảnh và giọng điệu được coi là những yếu tố quan trọng tạo nên vẻ đẹp của thơ ca. Mỗi bài thơ mang đến một thông điệp và tâm trạng khác nhau, thể hiện qua ngôn ngữ sáng tạo, hình ảnh độc đáo và giọng điệu đặc sắc. Tác giả sử dụng các biện pháp tu từ để làm phong phú thêm ý nghĩa và cảm xúc trong từng khổ thơ.

Xem thêm: Soạn Ngữ Văn 10

2. Câu 2 trang 70 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Thảo luận nhóm về một trong các chủ đề: (1) Tại sao nên đọc thơ? (2) Thế nào là một bài thơ hay? 

Lời giải chi tiết:

Học sinh hãy tự thảo luận nhóm.

Gợi ý thêm:

* Chủ đề (1): Chúng ta rất nên đọc thơ bởi vì:

- Khi đọc thơ, người đọc có thể trải nghiệm vẻ đẹp của thiên nhiên và cảm nhận tâm trạng của con người thông qua miêu tả thiên nhiên. Điều này giúp họ nhận thức cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ và hình ảnh được sử dụng trong thơ.

- Việc đọc thơ cũng là cơ hội để nâng cao vốn từ ngữ, bổ sung từ vựng thêm phong phú và thúc đẩy sự giàu sắc thái trong cách diễn đạt. Học cách truyền đạt cảm xúc và tâm trạng thông qua ngôn ngữ viết là một phần quan trọng trong quá trình này.

- Ngoài ra, việc đọc thơ cũng giúp người đọc phát triển kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp. Qua việc tiếp xúc với những bài thơ đa dạng, họ có cơ hội mở rộng vốn từ, rèn luyện khả năng biểu đạt, và phát triển khả năng hiểu và giải thích ý nghĩa từ ngữ một cách sâu sắc.

* Chủ đề (2): Một bài thơ hay đó là

- Bài thơ được đánh giá là hay khi lời thơ trong sáng, ý thơ hàm súc và mang tính truyền cảm, tạo nên trải nghiệm xúc động và xao xuyến cho người đọc. Đồng thời, nó cũng cần có âm điệu và giọng điệu hay, được xây dựng trên kết cấu chặt chẽ và tài tình hoặc tuân theo một quy luật nhất định về cách sử dụng.

- Một bài thơ được coi là xuất sắc khi người đọc có thể cảm nhận được nó, hiểu rõ ý nghĩa tác giả muốn truyền đạt, miêu tả chân thực về điều gì đó, và nhận thức được quan điểm cũng như suy nghĩ của tác giả. Điều này tạo ra một trải nghiệm đọc thơ sâu sắc và tư duy, kích thích sự tò mò và tưởng tượng của người đọc.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3. Câu 3 trang 70 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Đọc lại tất cả những tác phẩm thơ đã học trong bài. Sưu tầm hoặc tập hợp một số bài thơ khác cùng thể thơ hoặc cùng đề tài và ghi chép ngắn gọn những điều bạn tâm đắc khi đọc bài thơ đó.

Lời giải chi tiết:

Một số các tác phẩm thơ có cùng thể thơ hoặc cùng chủ đề như sau:

- Cùng về thể thơ: Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan, Tự tình của Hồ Xuân Hương,…

- Cùng về chủ đề: Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải, Sang thu của Hữu Thỉnh, Tiếng thu của Lưu Trọng Lư,…

4. Câu 4 trang 70 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Tìm đọc thêm một số bài phân tích thơ, từ đó rút ra những kinh nghiệm về cảm nhận và phân tích thơ ca.

Lời giải chi tiết:

Những kinh nghiệm trong sự cảm nhận và phân tích thơ ca:

- Phân tích thơ trước hết cần phải chú ý đến hoàn cảnh ra đời, thể thơ, đặc điểm và hình thức thơ. Tiếp đến đó là cần khái quát về nội dung, chủ đề bài thơ: tả cảnh, tả người, …

- Phân tích, cảm nhận về từng hình ảnh, chi tiết ở trong từng câu thơ, khổ thơ. Cảm nhận về từng câu một không bị ngắt quãng, bỏ dở, đi từng câu, từng khổ thơ.

- Phân tích về các tác dụng của các biện pháp tu từ ví dụ như phép đối, phép ẩn dụ, so sánh,… để làm nổi bật lên được ý nghĩa của câu thơ, khổ thơ.

- Nhận xét, đánh giá được những phong cách nghệ thuật của tác giả.

5. Câu 5 trang 70 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Hãy phân tích về một bài thơ được đánh giá là hay (ngoài bài đã được phân tích trong phần Viết của bài học).

Lời giải chi tiết:

Phân tích bài thơ Sang thu của tác giả Hữu Thỉnh.

Mùa thu là đề tài trường tồn của thơ ca từ cổ chí kim, cũng là nguồn cảm hứng không ngừng cho các nhà thơ, mỗi người mang đến những khám phá và phát hiện độc đáo. Hữu Thỉnh, một nhà thơ tài năng, đã để lại những dấu ấn riêng với vần thơ mềm mại và tinh tế. Trong bài thơ "Sang thu," ông khám phá một cách tinh tế về sự chuyển đổi từ hạ sang thu. Bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh trước giờ vẫn luôn được đánh giá cao bởi cách miêu tả tinh tế về mùa thu. Những cảm nhận đặc sắc của ông về cuộc sống và con người được thể hiện qua từng đoạn thơ mềm mại, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Ngay từ chính nhan đề của bài thơ, người đọc đã được hòa mình vào khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên, và đồng thời cũng được cảm nhận thời khắc giao mùa trong cuộc sống con người. Khổ thơ đầu tiên chứa đựng những cảm nhận tinh tế và sự hiểu biết nhạy bén của tác giả về những dấu hiệu mong manh khi mùa thu đang về:

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về

Nhà thơ Hữu Thỉnh tiếp cận mùa thu một cách đặc biệt, không như những nhà thơ khác. Trong khi Xuân Diệu chọn lá vàng, Xuân Quỳnh tìm vẻ đẹp trong hoa cúc và làn gió heo may, Hữu Thỉnh lại ôm trọn mùa thu bằng khứu giác. Hương thơm của quả ổi, một mùi hương thân quen và gần gũi, được tác giả đón nhận qua từ ngữ "bỗng" - một cảm giác đột ngột, ngỡ ngàng. Động từ "phả" không chỉ mô tả cách hương thơm hòa mình vào cơn gió nhẹ của mùa thu mà còn tạo nên sự chủ động, mạnh mẽ của hương thơm, làm cho mùi hương trở nên thêm phần sâu sắc và đậm nét.

Từ láy "chùng chình" cho thấy sự quyến luyến, không nỡ rời đi của màn sương. “Sương chùng chình” – nghệ thuật nhân hóa, cho ta thấy dáng vẻ của sương cũng như đang quyến luyến, cố đi chậm thật chậm để tận hưởng nốt cái ấm áp của mùa hè, dường như nó chưa muốn bước hẳn sang thu. Với hệ thống hình ảnh độc đáo, tác giả đã miêu tả sinh động một cách tài tình những dấu hiệu đầu tiên của mùa thu. Mỗi một thay đổi của đất trời đều khiến cho con người ta để ý và rung động đến mức khó quên. Đầu tiên là hương ổi và bây giờ là cả màn sương, tất cả cho thấy một mùa thu đang về rồi. Từ "hình như" là một nhận định không rõ ràng diễn đạt cảm xúc mơ hồ, tác giả cũng chưa xác định được những thay đổi ấy, dường như nhà thơ vẫn còn đôi chút băn khoăn: liệu có phải mùa thu đã đến thật không? Khổ thơ là những cảm nhận tinh tế, mới mẻ của tác giả lúc thu sang.

Sau những biến đổi của bầu trời khi chuyển sang mùa thu, tâm hồn tinh tế của nhà thơ hiển nhiên mang theo niềm vui và hạnh phúc khi mùa thu bắt đầu. Những lo lắng trong khổ thơ trước đó đã được giải đáp bằng những dấu hiệu rõ ràng của sự thấm đẫm chất thu từ thiên nhiên:

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu

Bắt đầu từ những khúc sông chảy "dềnh dàng," chậm rãi, chúng ta không còn chứng kiến sức mạnh dữ dội của những dòng nước như mùa hè, mà thay vào đó là dòng sông thu nhẹ nhàng, yên bình, chảy hiền hòa như đang suy ngẫm về điều gì đó. Nghệ thuật nhân hóa làm cho dòng sông dường như nghỉ ngơi sau một mùa hạ cuồn cuộn. Mùa thu đến, dòng sông không còn phải chống chọi với những cơn mưa lũ của mùa hạ, và những chú chim bắt đầu tìm kiếm nơi ẩn náu trước khi mùa đông lạnh giá đến. Những đám mây trắng trên bầu trời cũng nói lời chào tạm biệt mùa hè. Ngược lại, những chú chim lại vội vã hướng về phương Nam để tránh rét, đồng thời gợi lên lo toan, bận rộn của cuộc sống hàng ngày.

Trong đoạn thơ này, tác giả khéo léo sử dụng loạt từ láy như "dềnh dàng" và "vội vã" để mô tả sự chuyển động của các sự vật tự nhiên. Những động từ này thực sự nhân hóa những yếu tố tự nhiên, hiển thị chúng chuyển động nhanh hay chậm một cách sống động trong tâm trí của tác giả. Một lần nữa, động từ được đặt ở đầu câu, và từ "Vắt" tạo ra hình ảnh của đám mây mềm mại, vắt ngang trên bầu trời, một nửa của chúng vẫn giữ lại vẻ mùa hạ vấn vương, trong khi nửa còn lại đã bước chân sang mùa thu.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

Khi nhìn nhận khoảnh khắc giao mùa, nhà thơ Hữu Thỉnh thể hiện sự tinh tế và sôi động thông qua những câu thơ sáng tạo. Ông là một người nhạy cảm, sắc bén trong việc quan sát sự vật và hiện tượng trong những giây phút chuyển đổi mùa. Đến cuối bài thơ, ông không chỉ cảm nhận mùa thu qua những biến đổi của tự nhiên mà còn chứa đựng xen kẽ những chiêm nghiệm về cuộc sống:

Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi

Hữu Thỉnh khéo léo sử dụng phép đối “vẫn còn – vơi dần” và “nắng – mưa” để tạo ra hình ảnh vận động ngược chiều của các hiện tượng thiên nhiên đặc trưng cho hai mùa khác nhau. Những cơn mưa mùa hè dần vơi đi, giảm nhỏ từng chút; ánh nắng mặt trời cũng không còn quá chói lọi, thay vào đó là ánh nắng mùa thu nhẹ nhàng như màu mật ong. Những tín hiệu của sự chuyển giao mùa thu trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Sự độc đáo và tinh tế của Hữu Thỉnh được thể hiện qua cách ông sắp xếp từ ngữ giảm dần về mức độ: "vẫn còn – vơi – bớt," thể hiện sự suy giảm của mùa hạ và sự đậm nét của mùa thu ngày càng trở nên rõ ràng.

Hình ảnh ẩn dụ "hàng cây đứng tuổi" mở ra nhiều tầng ý nghĩa, khiến người đọc bồi hồi tưởng về những giai đoạn của cuộc đời. "Hàng cây đứng tuổi" có thể được hiểu như biểu tượng cho con người đã trải qua những gian nan, thử thách của cuộc sống, từng đứng vững giữa bão táp để trở nên mạnh mẽ và trưởng thành hơn. Mùa thu của đất nước trở nên như một biểu trưng cho mùa thu của cuộc đời, nơi con người trải qua những mùa xuân và hè trẻ trung để cuối cùng trở nên chín chắn, sáng tạo và không còn bị sốc trước những thách thức của thế thời. Điều này làm nổi bật hình ảnh của một người đã trải qua những giai đoạn  khác nhau, đánh giá cao những giây phút của quá khứ và hình thành những cảm nhận sâu sắc về cuộc sống.

Bài thơ ngắn của Hữu Thỉnh, với thể thơ năm chữ, giản dị nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp qua ngôn ngữ mộc mạc. Hình ảnh mùa thu được phác họa bởi những từ ngữ đơn sơ nhưng gợi cảm, tinh tế, thể hiện sự tinh nhạy của Hữu Thỉnh trong việc thể hiện cảm xúc. Sang thu, qua bức tranh thơ mộng, bâng khuâng, không chỉ là một khúc giao mùa nhẹ nhàng mà còn chứa đựng những suy nghĩ triết lí sâu sắc. Bài thơ nối tiếp truyền thống thơ mùa thu của dân tộc, mang đến cho độc giả hình ảnh đẹp của mùa thu Việt Nam, làm nổi bật tình quê hương, tình yêu đất nước. Đọc thơ Hữu Thỉnh, ta cảm nhận được tình yêu sâu sắc với quê hương, khích lệ lòng yêu nước và ý thức xây dựng đất nước phồn thịnh hơn.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Củng cố, mở rộng trang 70 sách giáo khoa Kết nối tri thức lớp 10 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ
• Soạn bài Thực hành Lỗi dùng từ, lỗi về trật tự từ và cách sửa
• Soạn bài Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư